Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Borda, jean charles de

betekenis & definitie

Frans wiskundige en zeeman (Dax, Landes, 4 Mei 1733 - Parijs 20 Febr. 1799), nam als adjudant van maarschalk Mallebois deel aan de veldtocht van 1757, werd daarna officier en ging in 1758 over tot de marine. Hij hield zich bezig met nautische, astronomische en hydraulische vraagstukken, maakte als bevelhebber van een eskader met Verdun de la Crenne en Pingré een reis naar Amerika, om de chronometers te beproeven, en verbeterde tevens de lengte- en breedtebepaling van verscheiden plaatsen.

Genoemde drie vlootvoogden maakten de resultaten van hun onderzoek openbaar in: Voyage fait par ordre du roi en 1771 et 1772 en diverse parties de l’Europe et de l’Amérique (Paris 1778, 2 dln).Borda is de grondlegger van de wetenschappelijke scheepsbouw in Frankrijk, alsmede de uitvinder van een astronomisch werktuig om hoeken te meten en van de naar hem genoemde repetitiecirkel (Description et usage du cercle à réflexion, 2 dln, Paris 1778; 4de dr. 1816), waardoor de kans op fouten in de waarneming aanmerkelijk verminderd wordt. Hij nam deel aan de eerste Franse graadmeting, waarbij hij de uitzetting der basismeettoestellen wist te corrigeren door een vernuftige uitvinding. Aan hem is het Franse stelsel van maten en gewichten zijn oorsprong verschuldigd.

< >