Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Additieve eigenschappen

betekenis & definitie

van een mengsel of verbinding zijn die, welke met voldoende nauwkeurigheid kunnen worden uitgedrukt als de som van de eigenschappen der afzonderlijke bestanddelen. Bij mengsels is dit weliswaar vaak het geval, doch er worden soms ook aanzienlijke afwijkingen geconstateerd.

Zo is ten gevolge van de bij menging optredende contractie het soortelijk gewicht van alcohol-water-mengsels (z spiritus) groter dan op grond van de additiviteit verwacht zou kunnen worden. Hierdoor is er ook zo een verschil tussen het gewichts- en het volumepercentage voor deze mengsels (40 vol. pet = 47 gew. pet). Ook bij chemische verbindingen is de additiviteit vaak vervuld, althans in eerste benadering. Zo kan de refractie van een organisch molecule met goed resultaat uit afzonderlijke atoomrefracties berekend worden, zo mede de invloed van meervoudige bindingen e.d. in rekening wordt gebracht. In vele kristalroosters, zoals o.a. van de alkalihalogeniden, is de afstand der ionen additief uit de waarden der ionstralen te berekenen. Tegenover de additieve eigenschappen staan de constitutieve eigenschappen, waarin de aard der verbindingen tussen de atomen sterk tot uiting komt. Kleinere of grotere afwijkingen van een strenge additiviteit zijn er bij nauwkeurige metingen wel altijd te constateren. Juist de studie dezer afwijkingen is dan van belang, omdat deze het gevolg zijn van constitutionele invloeden. Zo kan de refractie uitsluitsel geven, of twee dubbele bindingen in een molecule al dan niet geconjugeerd voorkomen, door de afwijking van de additiviteit in het eerste geval. Andere eigenschappen waarin de additiviteit vaak tot uiting komt zijn de parachoor, atoomstraal, atoomvolume enz.