Bas is in de muzikale compositie de diepste of onderste stem, om het even door welk stemorgaan of door welk instrument in het orchest zij wordt voortgebragt. Naast de bovenste stem laat zij zich het best hooren; zij beweegt zich het vrijst, en is het meest werkzame element, terwijl de middelstemmen binnen zekere grenzen beperkt zijn en minder volledig waargenomen kunnen worden. Met betrekking tot de harmonie is de bas de meest belangrijke stem, omdat hij den grondtoon van het accoord vormt, en dit zonder den bas alle werking zou missen.
Bij de berekening en herkenning van een accoord gaat men uit van den bas: bij de afleiding van omgekeerde accoorden, komt het er op aan om den grondtoon op te zoeken; ten slotte treedt de bas het meest op den voorgrond bij de in de harmonie zoo gewigtige en werkzame figuur van het orgelpunt. De bas ligt veel verder van de andere stemmen verwijderd, dan de afstand tusschen deze onderling bedraagt: vandaar dat hij zoo duidelijk gehoord wordt en zulk een werkzaam deel heeft aan den indruk van het geheelemuziekstuk.
Zijn karakter is langzaam, diep, zwaar en kernachtig, en vertoont eene eigenaardige tegenstelling met de meer bewegelijke, vlugtige en losse boven- en middenstemmen. Een basnoot kan tot steun en grondslag dienen voor geheele passages en figuren van de andere stemmen. De beste componisten, vooral onder hen Sebastiaan Bach, hebben er eene diepe studie van gemaakt, om in de orgelmuziek een zelfstandig, belangrijk en waardig gebruik van deze hoofdstem te maken.
In de vocaalmuziek is de bas de diepe zware mannenstem, die geheel het karakter heeft, dat hierboven beschreven is. Zijn gewone omvang is van groot F tot de eens gestreken es.
Bas is ook een oud instrument met snaren, wat kleiner dan de contrabas of violine, dat dieper gaat en in de diepte krachtiger is dan de onderscheidene vioolsoorten en dan de violoncel. Door de betere inrigting en het doelmatiger en veelvuldiger gebruik van het laatstvermelde instrument is de bas in onbruik geraakt. Bas wordt in het gemeen spraakgebruik ook wel genomen als eene verkorting van contrabas.
