Akelei (aquilegia) is de naam van een plantengeslacht van de familie der boterbloemigen (ranunculaeeae). De kelk der akelei is vijfmadig, de vijf bloembladen zjjn kapvormig, de buis is kogelvormig en stomp met een omgekromden top, terwijl de 5 vruchtbeginsels van 10 schutblaadjes omgeven zijn.
Sommige soorten groeijen in Europa. In ons vaderland kennen wij alleen de gewone akelei (aquilegia vulgaris L. Fig. 1. a. op ½ der natuurlijke grootte) met drielobbige, blaauwachtige bladen, wier lobben driedeelig en stomp-gezaagd zijn, met meeldraden, die niet veel langer zijn dan de bloembladen, en met haakvormige sporen (5) (Zie volg.bl.). Zij is met hare blaauwachtig-violette bloemen in Zuid-Holland, vooral aan de zoomen der bosschen, te vinden. Ook heeft men verscheidenheden met licht-blaauwe en ongespoorde bloemen. In de tuinen treft men ze aan met dubbele bloemen, die licht-rood of wit van kleur zijn. Voorts heeft men a. alpina L. (Fig. 2 c. op ½ der natuurlijke grootte) met veel fijnere bladeren, wier lobben driespletig zijn en met boogvormige sporen (d) aan de bloembladen. Zij groeijen met hare blaauwe bloemen bij honderdtallen op de rotswanden der Alpen en verschaffen er den reiziger een heerlijk schouwspel.
Dit geslacht levert uit den vreemde fraajje soorten aan de tuinen, bij voorbeeld a. canadensis L. met prachtige roode bloemen en regte sporen, — a. viridiflora met groenachtig-gele bloemen, uit Siberië afkomstig , — a. Skinneri Lindl., welke op die van Canada gelijkt, maar nog veel sierlijker is, — a. formosa lisch. met scharlakenroode en donker-gele bloemen, uit Kamtsjatka herwaarts gebragt, enz.
