Het gerechtelijk vooronderzoek is een fase in de opsporing waarbij de rechter-commissaris de leiding heeft over het onderzoek.
Indien een persoon een strafbaar feit pleegt, kan hij ingevolge artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering worden aangemerkt als verdachte. De officier van justitie heeft in een dergelijk geval het recht de verdachte te vervolgen op grond van het opportuniteitsbeginsel. Aan de daadwerkelijke vervolging van de officier van justitie gaat echter een opsporingsfase vooraf. Hierin verzamelt de officier van justitie samen met de politie zo veel mogelijk bewijs tegen de verdachte. De officier van justitie kan een gerechtelijk vooronderzoek echter noodzakelijk achten, waarbij de officier van justitie het gerechtelijk vooronderzoek dient te vorderen bij de rechter-commissaris. De rechter-commissaris bepaalt vervolgens of het gerechtelijk vooronderzoek - onder zijn eigen leiding - wordt toe- of afgewezen. Gedurende het gerechtelijk vooronderzoek kan de rechter-commissaris getuigen of verdachten verhoren om op deze wijze meer bewijsmateriaal te verzamelen. Het gerechtelijk onderzoek staat omschreven in artikel 181 van het Wetboek van Strafvordering.
