De officier van justitie maakt deel uit van het Openbaar Ministerie (OM). De officier van justitie behoort tot de staande magistratuur en bepaalt in strafrechtelijke procedures de strafeis.
Wanneer een verdachte een strafbaar feit heeft gepleegd, kan hij van de officier van justitie een dagvaarding krijgen (waardoor hij voor de rechter moet verschijnen), of een strafbeschikking (waarin staat dat de verdachte bijvoorbeeld een boete moet betalen). Voorts kan er worden bepaald dat de zaak wordt geseponeerd. Mocht de officier van justitie van mening zijn dat het strafbare feit dat de verdachte heeft gepleegd dusdanig ernstig is, kan hij besluiten de verdachte te vervolgen. Deze bevoegdheid komt de officier van justitie toe op grond van het opportuniteitsbeginsel. Kort gezegd houdt het opportuniteitsbeginsel in dat de officier van justitie een mate van vrijheid heeft om te bepalen of een verdachte voor de rechter moet verschijnen of niet. Tijdens de opsporing van een strafbaar feit heeft de officier van justitie - onder bepaalde voorwaarden - bevoegdheden om de opsporing te vergemakkelijken, dit zijn de zogenaamde dwangmiddelen. Op de strafrechtelijke zitting bepaalt de officier van justitie de strafeis tegen de verdachte. De rechter bepaalt echter de uiteindelijke straf die de verdachte krijgt opgelegd.
