Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Laken

betekenis & definitie

is een glad wollen weefsel, dat aan de oppervlakte een zachte, viltachtige laag vertoont, waardoor de schering- en inslagdraden in ’t geheel niet zichtbaar zijn, zoals dit b.v. bij linnen of katoen het geval is. Toch heeft laken, evenals ieder ander weefsel, een schering en een inslag, doch deze zijn weggewerkt door het z.g. „vollen” of vervilten, waarbij het weefsel zeer inkrimpt en er van de voor het weven gebruikte draden nagenoeg niets meer te zien is.

Deze inkrimping bedraagt nagenoeg 45%. Als het ruwe weefsel van het weefgetouw komt, is het vuilwit van kleur en draagt den naam van ruwdoek of dunlaken.

Eerst wordt nu het weefsel genopt, d.w.z. alle strootjes, houtsplinters, knoopjes van het aanhechten enz. worden eruit verwijderd. Daarna wordt het weefsel op bizondere wijze gewassen, nogmaals genopt en tenslotte gevold.

Dit vollen gebeurt in volmolens, waarin het laken met zeep en volaarde tussen walsen wordt geperst. Het ruwdoek is door deze bewerking veranderd in laken.

De verdere bewerkingen, het z.g. appreteren, w.o. het rouwen en het scheren een voorname plaats innemen, dienen alleen om het laken een fraaier aanschijn te geven.Bij het rouwen worden de haartjes machinaal allen denzelfden kant opgestreken en bij het scheren gelijk afgesneden. Tenslotte wordt het laken nog gedecatiseerd, d.w.z. men stelt het bloot aan stoom, om het een duurzamen glans te geven, en eindelijk wordt het geborsteld en geperst.
Ook is natuurlijk het laken geverfd en dit kan op verschillende tijdstippen geschieden n.l. vóór het weven, vóór de volling, na de volling en zelfs na het scheren. De eerste manier van doen noemt men „in de wol verven”, wat de meest duurzame en kleurvaste behandeling is. Vandaar de uitdrukking „in (door) de wol geverfd zijn”, hetgeen betekent, dat iemand zo brutaal is en zo in het kwaad verstokt, dat hij niet van kleur verschiet, als hij betrapt wordt.