De opheffing van het bewustzijn, van het vermogen om zich juiste voorstellingen te maken omtrent do buitenwereld, of om de resultaten van de werking der zintuigen en der krachten van den geest (gedachten, gevoelens) als zoodanig te erkennen, en willekeurig de aandacht daarbij te bepalen. Terwijl het spraakgebruik onder B. een toestand verstaat, waarbij geen teekenen van waarneming of vatbaarheid voor indrukken en geen bewegingen en handelingen die het karakter van willekeur dragen, voorhanden zijn, gebruikt de medische wetenschap dit woord ook voor toestanden, bij welke nog aan den toestand van bewustzijn herinnerende werkingen (phantasie-voorstellingen, gevoelens, hallucinaties) optreden, die zich in min of meer gecompliceerde handelingen uiten, maar in welke het vermogen om zich juiste voorstellingen te vormen alsmede de controle over de gedachten en den wil en dientengevolge hot vermogen tot vrijelijk en met overleg handelen, opgeheven is.
Het prototype van B. in den eerstbedoelden zin en tevens de eenige vorm waaronder deze in het normale leven voorkomt, is de droomlooze, diepe slaap, bij het ontwaken waaruit elke herinnering omtrent in of uitwendige indrukken ontbreekt. De tweede vorm vanB. wordt b.v. vertegenwoordigd door den onrustigen slaap, bij welke enkele, de willekeurige zeer nabijkomende, handelingen uitgevoerd kunnen worden ; deze toestanden komen veelvuldig voor bij een ziekelijk zenuwstelsel, vooral bij aandoeningen der hersenen, den zetel van het bewustzijn, b.v. bij ontstekingen aan de binnenzijde des schedels, enz. ; verder bij epilepsie, hysterie, vergiftiging, bij koortsachtige, en in het bijzonder bij typheuse ziekten, en eindelijk bij werkingen die hevige smarten (bevalling) of sterke affecten (schrik, angst, blijdschap) medebrengen. Alle door deze oorzaken teweeg gebracht vormen van B. gaan zonder scherpen grens lichtelijk in algeheele B. over. De vorm van B. die in de geneeskunde met den naam Coma wordt aangeduid, komt ook als bijverschijnsel voor bij onmacht. Een bijzonder gewijzigden vorm van B. wordt bij het hypnotisme waargenomen. Zie ook Onmacht, Schijndood, Slaapzucht, Delirium, Slaapdronkenheid, Slaapwandelen, Anaesthesie.
