Gepubliceerd op 21-06-2017

Heet

betekenis & definitie

1. een hete aardappel, delicate zaak; netelige kwestie. Vgl. Engels-Amerikaans hotpotato.

Hete aardappelen als de dijkverzwaring, de minderhedenproblematiek of de bezuinigingen op de bijstandsuitkeringen werden ook de afgelopen jaren zo lang mogelijk in de ijskast gezet door ze te verwijzen naar onafhankelijke werkgroepen a la Boertien. (Elsevier, 11/03/95)

2. een hete aardappel in zijn keel hebben, bekakt, gemaakt deftig praten.

Nou hóórde je alleen z’n dikke stem. Altijd had-ie ’n aardappel in z’n keel. (Herman Heijermans: Wat niet kon en andere verhalen, 1983)

... toen ik Loss alsnog met authentieke ‘stiff upper lip’ en een mud hete aardappelen in z’n keel iets in de microfoon hoorde mompelen... (J.A. Deelder: Drukke dagen, 1988)

3. -/Stof in de mond, koud in de kont,veel grove woorden, maar weinig daden. Hierbij de variant los in de mond, vast in de kont‘wie er een ruw taalgebruik op nahoudt, is in het dagelijkse leven vaak onberispelijk’. Ook gebruikt m.b.t. iemand die veel over seks praat, maar weinig presteert. Informele uitdr. Een vergelijkbare Engelse slanguitdr. is all mouth and no trousers.

‘Heet in de mond, koud in de kont’ is het bij de Amerikaan. (Jan Cremer: Made in USA, 1969)

Ja, we kennen je wel zo’n beetje, maar je weet wel, we zijn misschien wat grof in de mond, maar koud in de kont. (Haring Arie: Recht voor z’n Raap, 1972)

Over Riek werd aan de gracht heel wat verteld. Los in de mond, vast in de kont, zei Grote Bep van de overkant altijd over Riekje. En daarmee wilde ze alleen maar zeggen dat de klanten van Riek niet moesten denken dat ze met haar van alles en nog wat konden uithalen. (Nou en... mijn leven op de walletjes. Door Riek verteld aan Jan A.L.M. Naaijkens, 1986)

Het is een verbaal voorspel, een talige balts, waarin half ingelicht zijn en branie-achtige grootspraak de boventoon voeren. Het goed vaderlandse spreekwoord ‘heet in de mond, koud in de kont’ geldt hier niet. (HP/De Tijd, 31/07/92)

4. hete bliksem,een geil iemand. Meestal gezegd van een vrouw.

Ze was het type ‘stille wateren, diepe gronden’, maar intussen was ze een echte hete bliksem. (Penthouse, november 1994)

5. hete herfst,periode van sociale rellen en politiek oproer; uitbarsting van geweld. Naar analogie van lange hete zomer,van Engels long hot summer,een verwijzing naar de opvallend hete zomers waaronder de Verenigde Staten begin jaren zestig gebukt gingen. De politie moest toen verscheidene keren uitrukken nadat jongeren de spuitpalen voortdurend opendraaiden. Hevige oproeren, vaak met een politieke dimensie, volgden hierop. In die periode verscheen ook een film onder de titel ‘Long hot summer’, gedraaid naar de werken van de Amerikaanse auteur Faulkner. Sinds 1975 wordt er ook bij ons gesproken over een heet najaarof een hete herfst.

De Bondsrepubliek beleeft dezer dagen haar belangrijkste sociale conflict sinds de ‘hete herfst’ van 1969, toen er op grote schaal wilde stakingen plaatsvonden. (Vrij Nederland, maart 1978)

Een mooie knal, een rookwolk die nu nog boven Nantes hangt en de door de politie beloofde ‘hete herfst’ was een feit. (Youp van ’t Hek: Niks spel, knikkers!, 1989)

De ‘hete herfst’ van 1983 leidde tot stevige discussies in het CNV over het stakingswapen. (De Volkskrant, 18/12/92)

6. zo -/geil als een ui/bos uien,erg wellustig, wulps. De uigezien als liefdesop wekkend middel? Informele uitdr. Zie ook geil.

Ik ken een roomse meid, zei mijn broer fluisterend, die is zo heet als een ui. Ze doet haar benen voor je wijd. (Jan Wolkers: Gesponnen suiker, 1963) En toen kwam die boerin spiernaakt binnen en met blote tieten, zo heet als een bos uien. (Jan Cremer: Logboek, 1978)