Marseille - voornaamste haven en tweede stad van Frankrijk, hoofdstad van het dept. Bouches du Rhône, aan de kust der Middellandsche Zee ; 551.000 inw. Het is de mondingshaven van het Rhône-Sâonegebied, doch in verband met de slechte bevaarbaarheid van de beneden-Rhône en -delta, niet aan de monding van die rivier zelf gelegen, maar aan de eerste goede bocht Oostwaarts ervan. Een hoofdweg verbindt M. via Lyon met Parijs, een andere over Toulon langs de Rivièra met Italië.
Ook gaat een spoorweg van M. over Aix naar Grenoble. — In alle tijden was M. de voornaamste Fransche haven van het Middellandsche zeegebied en is het na de verovering van Algiers en het doorgraven van de landengte van Suez van geheel Frankrijk geworden. De oude haven is een natuurlijke bocht met smallen ingang, terwijl de breede baai, die er vóór ligt, door allerlei kunstwerken in een moderne haven veranderd is. De reede wordt beschermd door de eilandjes Ratonneau, Pomègue en If. De oude stad met haar nauwe, steile en hoekige straten, ligt hoefijzervormig tegen de oeverheuvels aangebouwd om de oude haven heen en is door de N.—Z. loopende hoofdstraat Grand-Cours van de royaal gebouwde nieuwere stad gescheiden. In het N. ligt de scheepvaart- en handelswijk, de „Ville Maritime”. De stad heeft geheel het karakter van een moderne, drukke handels- en havenstad.
Er zijn veel inrichtingen van wetenschap en kunst gevestigd, zooals een Faculté de Science. De handel (export en import gecombineerd) bedroeg in 1912 3.641.100.000 francs; de haven werd bezocht door 4464 schepen, metende 7.850.221 ton. M. heeft een zeer druk verkeer met de Fransche koloniën in Afrika, Azië en Australië en met de Levant, en is hoofdzetel van de Fransche reederij (Messageries maritimes). Ook de industrie is belangrijk, b.v. van machinerieën, metaalwaren, zeep en chemicaliën, suiker, zijde, enz. M. is de oude Grieksche kolonie Massilia. Ned. consulaat.
