Baader (franz xaver von) - Duitsch wijsgeer 1765—1841, studeerde medicijnen en mijnbouw, was eerst Oberbergrath, daarna prof. in de philos. te München. Zijn leer, beïnvloed o.a. door Schelling, Jacob Böhme, de Kabbala, heeft een mystisch-theosophisch karakter; de phantasie beheerscht daarin vaak het denken. Alles wordt afgeleid uit een oer-wil, tevens oer-bewuste persoonlijkheid, met twee attributen; de eeuwige Idee en de eeuwige natuur. De schepping der wereld is een daad van liefde.
De stof (ruimte, schijn-tijd en het mechanische) is geworden door den zondenval. Het volmaakte leven is de ware, eeuwige tijd. B. is R. Kath. en verwijt aan het Protestantisme zijn revolutionair beginsel. Het gemeenschapsleven berust op gezag. Het ideaal is een theokratische Christelijke staat.
B.’s werken zijn (met levensbeschrijving en inleidingen) uitgegeven in 16 deelen door zijn trouwen leerling Franz Hoffmann. Vgl. Classen, Franz v. B.’s Leben und theos. W. als Inbegriff christl. Philos. 2 Bde. Stuttgart 1887.
