1 het aanpassen van natuurlijke waterlopen met het doel het water in tijden van groot wateroverschot sneller af te voeren. Om dit te bereiken worden bochten afgesneden, kanalen gegraven, stuwen aangebracht, waterlopen verbreed, verdiept en beschoeid.
Regulatie heeft vaak een zeer negatieve invloed op de biologische waarden, doordat bij snelle afvoer van water de vochtige natuurgebieden in het stroomgebied uitdrogen. Ook agrarische gebieden kunnen daardoor van droogte te lijden hebben, zoals in het stroomgebied van de Rijn het geval is.De levensgemeenschappen van door de natuur gevormde kronkelige wateren verdwijnen vrijwel geheel na regulatiewerken. Daarnaast vermindert het zelfreinigende vermogen van rivieren en beken bij versnelde afvoer.
2 (aantalsregulatie), natuurlijke werking waardoor het aantal individuen in een populatie van een plante- of diersoort min of meer in evenwicht blijft. In de plantenecologie is dit nauwelijks bestudeerd, maar in de dierenecologie is dit intensief onderzocht. Men heeft ontdekt dat aantalsregulatie bij veel soorten optreedt. De meest bekende en onderzochte regulatiemechanismen zijn de volgende:
1. Dichtheidsafhankelijke regulatie. Bij toenemende dichtheid van het aantal individuen in een populatie zullen een of meer factoren samen een steeds sterkere negatieve invloed uitoefenen op de aantallen in de populatie. Sterfte en/of emigratie overtreffen dan geboorte en immigratie. Bij afname van de dichtheid treedt het omgekeerde op. Factoren die de dichtheid beïnvloeden zijn o.a. hoeveelheid voedsel, besmettelijke ziekten, druk van parasieten en roofvijanden.
2. Regulatie door een beperkende factor. Een populatie kan zich niet boven een bepaald niveau uitbreiden doordat een bepaalde behoefte niet voldoende beschikbaar is. Een voorbeeld is het aantal nestholten, dat een beperking oplegt aan het aantal broedende vogels en dus aan de hoeveelheid nakomelingen.
3. Regulatie door fluctuerend milieu. De dichtheid van een populatie wordt bepaald door schommelingen in bepaalde milieufactoren, b.v. het klimaat. Zo wordt de dichtheid van winterkoninkjes en enkele andere vogelsoorten sterk beïnvloed door temperatuur en neerslag in de winter. Waarschijnlijk zullen voor elke → populatie verschillende regulatiemechanismen tegelijk werkzaam zijn. De mate waarin deze de dichtheid van een soort beïnvloeden, verschilt per soort.
