Gepubliceerd op 01-12-2020

bruinkool

betekenis & definitie

(ligniet), gedeeltelijk ingekooide turf. Bruinkool ligt veel dichter onder het zandoppervlak dan steenkool.

Zij komt wijdverspreid over de wereld voor. Bruinkool heeft een lagere verbrandingswaarde en een hoger vochtgehalte dan steenkool. Zij wordt dan ook alleen gebruikt als er onvoldoende steenkool voorhanden is (zoals in de DDR), of als de bruinkoolreserves gunstig gelegen zijn ten opzichte van de industriecentra (zoals in de BRD en in het Bekken van Moskou). Bruinkool wordt vnl. gebruikt voor de opwekking van elektriciteit; slechts een klein deel wordt in de vorm van briketten gebruikt voor de huisbrand, terwijl in de DDR bitumineuze bruinkool gebruikt wordt als grondstof voor de chemische industrie. De grootste bruinkoolproducenten zijn de DDR, de USSR, de BRD en Tsjechoslowakije. Landen als de vs, Canada en Australië bezitten grote reserves, die echter nog maar weinig geëxploiteerd worden. In Nederland is tot in de jaren zestig bruinkool afgegraven in een groeve bij Eygelshoven in Zuid-Limburg.De winning van bruinkool geschiedt vrijwel uitsluitend in de vorm van dagbouw. Met gigantische graafmachines wordt de bodem over een oppervlak van vele vierkante kilometers tot op een diepte van ca. 350 m afgegraven in een aantal trappen. Daarbij worden de bestaande landschappen en biotopen volledig vernietigd. Om wateroverlast in de afgraving te voorkomen, wordt het grondwater afgepompt. Hierdoor wordt ook de grondwaterstand in de omgeving sterk verlaagd, waardoor de natuur in de verre omtrek van de groeven sterk achteruitgaat.

Na beëindiging van de afgraving in een deel van de groeve wordt dat deel volgestort en afgedekt met een laag vruchtbare aarde. Na verloop van enkele jaren is er weer landbouw mogelijk. Ook worden er bomen aangeplant en hier en daar landschappelijke voorzieningen aangelegd, b.v. meertjes, recreatieterreinen. Van de oorspronkelijke infrastructuur van het gebied blijft niets over. Gehele dorpen worden gesloopt en elders nieuw opgebouwd; in enkele gevallen zijn zelfs riviertjes omgeleid. Slechts in uitzonderingsgevallen kan iets van het oude gebied gespaard worden (b.v. het historische plaatsje Karsten in de BRD). Individuele bezwaren hebben tot nog toe echter altijd moeten wijken voor deze zeer grootschalige activiteit.