Gepubliceerd op 01-12-2020

Benelux

betekenis & definitie

organisatie ten behoeve van de economische samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg, die tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog tot stand kwam. De Benelux, die oorspronkelijk aangegaan was als een douane-unie, werd later uitgewerkt tot een economische unie met gelijkschakeling van een aantal onderdelen van economische politiek.

Hierdoor behoorden belemmeringen in het economische verkeer tot het verleden.Nog later kwamen daarbij liberalisatie van het kapitaalverkeer, vervoer en handelspolitiek tegenover andere landen, arbeidsverkeer en aanbestedingen. Op 1.6.1960 is het Benelux-Unieverdrag in werking getreden. De Benelux kent geen supranationale structuur. Het hoogste besluitvormende orgaan is het Comité van Ministers. Het secretariaat-generaal is slechts een uitvoerend orgaan. Er bestaat voorts een aantal raadgevende organen.

De Benelux is in een aantal opzichten achterhaald door de Niettemin is in de loop van de tijd voortgang geboekt met betrekking tot de coördinatie op een aantal gebieden die niet primair in de economische sfeer liggen, zoals de ruimtelijke ordening, de milieuhygiëne, het natuur- en landschapsbehoud, de openluchtrecreatie en de infrastructuur. Uitbreiding van de contacten tussen de drie landen op deze gebieden leidde tevens tot meer aandacht voor grensoverschrijdende problemen, o.m. tot uiting komend in de afstemming op elkaar van ruimtelijke en andere plannen aan beide zijden van de grenzen en voor vormen van overleg tussen de overheden in de grensgebieden, zoals in het Belg.-Ned. Grensoverleg Regio Antwerpen (BENEGORA), en in het Benelux-Middengebied in het grensgebied van de provincie Noord-Brabant en de Belg. Kempen.

Op nationaal niveau vindt eveneens gestructureerd overleg plaats in het kader van de Bijzondere Commissie voor de Ruimtelijke Ordening van de Benelux Economische Unie, het Benelux zeehavenoverleg en een aantal vormen van overleg op het gebied van het milieubeleid. Bij de planvorming in de ruimtelijke ordening moet melding worden gemaakt van een globale structuurschets voor het Beneluxgebied, een ontwerp-structuurschets voor het Westerscheldebekken en de voorbereiding van een regionale structuurschets voor het Benelux-Middengebied. Bijzondere grensoverschrijdende problemen doen zich voor op het gebied van de kwaliteit van Maas- en Scheldewater. Wat de Maas betreft dient de kwaliteit van het water nauwlettend te worden bewaakt in verband met de functie voor de drinkwatervoorziening in Nederland. De opwekking van kernenergie in het Antwerpse gebied brengt de noodzaak van op elkaar afgestemde rampenbestrijding met zich mee. Grensoverschrijdende vervuiling is eveneens van betekenis met betrekking tot de luchtverontreiniging, het transport van gevaarlijke stoffen en het grondwater. Betere coördinatie tussen de betrokken landen en een verbeterde afstemming van eikaars milieuwetgeving, harmonisering van vergunningenstelsels en gezamenlijke energiepolitiek en garanties bij kerncentrales zijn noodzakelijk.

Ook de inspraakmogelijkheden bij ontwikkelingen aan de andere zijde van de grenzen komen voor verbetering in aanmerking. In het kader van het eerder vermelde overleg komen ook echter zaken aan de orde als grensoverschrijdende natuurparken en recreatiegebieden. Ook in de universitaire wereld houdt men zich met de gezamenlijke milieuproblemen in de grensgebieden bezig, wat o.m. tot uiting komt in de Gouden Delta symposia van de Universiteit van Gent.