Gepubliceerd op 01-12-2020

schimmels

betekenis & definitie

(zwammen), Mycophyta, hoofdafdeling van het plantenrijk. Schimmels zijn micro-organismen die geen bladgroen bezitten.

Daarom voeden zij zich met organische stoffen.Schimmels kunnen op verschillende manieren op planten leven:

1. als epifyt op boomstammen, vaak samen met groenwieren, mossen en op bladeren;
2. in symbiose waarbij zowel de plant als de schimmel voordeel geniet (→ korstmossen) of samen met de wortels van bomen (mycorrhiza);
3. als saprofyt op afstervende en dode planten. Op dode bladeren, takken en stammen van bomen, rottende vruchten en zaden komen vele schimmels voor die er mede voor zorgen dat de bouwstenen van de plant weer vrijkomen om opnieuw te worden gebruikt (stofkringloop);
4. als parasiet op levende organismen, m.n. op gewassen (o.a. moederkoorn in het graan, aardappelziekte, roest en meeldauw), maar ook op verzwakte planten.

Schimmels groeien vrijwel overal en variëren in grootte van microscopisch kleine vormen tot grotere soorten als de → paddestoelen. Schimmels zijn voor plant, dier en mens nuttig of schadelijk. De schimmel, die is opgebouwd uit fijne draden die samen een zwamvlok (mycélium) vormen, kan zich sterk uitbreiden op voedsel (brood, fruit e.d.), maar ook in de bodem, op hout en planten of in weefsels bij dier en mens. Schimmels kunnen chemische omzettingen of ziekten veroorzaken. Zo kan men b.v. zwemmerseczeem oplopen in het zwembad. De gistsoort Candida albicans komt bij veel gezonde mensen voor in o.a. de mond en de vagina; pas wanneer de schimmel zich snel kan vermenigvuldigen, veroorzaakt zij een ontsteking.

Ook kunnen schimmels zich in vochtige woningen goed ontwikkelen. De gasvormige schimmelprodukten die daarbij ontstaan, kunnen bij de bewoners hoofdpijn en soms allergische ziekten veroorzaken. Iedereen kan, zonder aanwijsbare oorzaak, wel eens een schimmelaandoening krijgen. Sommige mensen zijn daarvoor extra vatbaar. Zo kan voortdurend contact met zoete stoffen (b.v. bij banketbakkers) telkens schimmelinfecties van de handen veroorzaken.

Maar sommige schimmels worden ingezet bij de bestrijding van ziekten, b.v. de penseelschimmel (Pénicillium chrysogenum) waaruit penicilline wordt vervaardigd. Schimmels die als parasiet leven, worden bestreden met bespuitingen in de periode dat de waardplant extra gevoelig is, door resistente rassen te ontwikkelen, vruchtwisseling toe te passen, en biologische bestrijding. Verder spelen schimmels een belangrijke rol in de bio-technologie en de moderne insektenbestrijding. Om de speciale eigenschappen van een bepaalde schimmelsoort te onderzoeken, is een aantal centrale schimmelbanken opgericht voor zuivere kweken van een soort.