hulpstoffen die aan levensmiddelen worden toegevoegd om bepaalde eigenschappen te verbeteren (houdbaarheid, kleur, geur, smaak, consistentie en stabiliteit). Zij blijven in het levensmiddel en vervullen daarin hun functie.
Dit in tegenstelling tot de technische hulpstoffen die eveneens bij de bereiding van levensmiddelen worden toegepast, maar daarna zo goed als geheel worden verwijderd (oplosmiddelen bij olie- en vetextractie, ionenuitwisselaars bij waterontharding, bleekaarde e.d.). De additieven worden dus ook geconsumeerd en moeten daarom even veilig zijn als het levensmiddel zelf. Additieven worden dan ook slechts voor gebruik in levensmiddelen toegelaten na grondig onderzoek op mogelijk schadelijke effecten. Bij gebleken onschadelijkheid worden additieven door de wetgever op positieve lijsten geplaatst. Stoffen die niet op deze lijsten voorkomen, mogen niet in levensmiddelen worden gebruikt. Tevens wordt, op basis van het bij mens of dier verrichte onderzoek, door internationale groepen deskundigen, onder toepassing van een veiligheidsmarge, een maximaal aanvaardbare dagelijkse opname vastgesteld.
Deze dosis behoort door de gezamenlijke bijdragen van de verschillende levensmiddelen waarin de stof wordt toegepast, niet te worden overschreden. Additieven belasten toch enigermate de stofwisseling van de mens (»biotransformatie) en bij de toelating wordt dan ook steeds kritischer naar nut en noodzaak van het gebruik ervan gekeken. Aspecten van mogelijke schadelijkheid (sulfiet, nitriet), overbodigheid of misleidingen over de ware aard van het levensmiddel (kleurstoffen, aromastoffen, verdikkingsmiddelen) gaan daarbij steeds meer gewicht in de schaal leggen.De belangrijkste additieven zijn: »conserveermiddelen (b.v. sorbinezuur, sulfiet, nitriet); »antioxidanten (b.v. octylgallaat, a-tocoferol); emulgatoren (b.v. lecithine, monoglyceriden); verdikkings- en geleermiddelen (b.v. arabische gom, pectine); geur-, smaak- en zoetstoffen (b.v. ethylvanilline, glutaminezuur, saccharine); »kleurstoffen (b.v. tartrazine, karamel, bietenrood). De aanwezigheid van additieven kan worden afgelezen uit de op de verpakking van het levensmiddel afgedrukte ingrediëntenlijst.
Litt. Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Het additievenboekje (1981).
