(metabolisme), geheel van chemische processen die plaatsvinden in een organisme. Vele metabole processen worden gekatalyseerd door enzymen.
Men onderscheidt katabole processen, waarbij energie vrijkomt door complexe stoffen af te breken tot eenvoudige stoffen, en anabole processen waarbij uit eenvoudige verbindingen meer complexe stoffen worden gemaakt die nuttig voor het lichaam zijn. Zo kent men de afbraakprocessen van complexe organische voedingsstoffen als suikers en vetten tot kooldioxide en water. Daarbij komt energie vrij in een voor het organisme bruikbare vorm, b.v. ten behoeve van spiercontractie, zenuwimpulstransport, opname van spoorelementen enz. Anabole processen leiden tot de synthese van eiwitten, hormonen, vitaminen, DNA enz. De hiertoe benodigde energie wordt geleverd door katabole processen. Autotrofe organismen zijn niet afhankelijk van de toevoer van organische stoffen van buiten. Zij gebruiken kooldioxide als grondstof voor hun anabole processen en ontlenen de benodigde energie aan het zonlicht of aan warmte leverende chemische reacties, zoals de oxidatie van waterstofsulfide.Bij de omzetting van lichaamsvreemde stoffen zijn vooral de leverenzymen van groot belang. De gevormde omzettingsprodukten (metabolieten) hebben gewijzigde fysisch-chemische en daardoor gewijzigde farmacologische of toxicologische eigenschappen. Hoewel er veelal sprake is van de vorming van minder giftige omzettingsprodukten (detoxificatie) die beter water-oplosbaar zijn, waardoor ze sneller worden uitgescheiden, kunnen ook giftiger en minder goed te elimineren metabolieten worden gevormd (→ toxicologie).
