Het geheel van in Nederland werkzame diplomaten. Het staatshoofd speelt traditioneel een belangrijke rol in de contacten met het corps diplomatique.
Formeel vertegenwoordigen in Nederland geaccrediteerde ambassadeurs immers het staatshoofd van het land met wie diplomatieke betrekkingen worden onderhouden bij de Koning. Op zijn beurt kan de Koning als het hoofd van het Nederlandse corps diplomatique worden gezien. Buitenlandse ambassadeurs worden bij het aanvangen van hun taak in Nederland door de koningin op paleis Noordeinde ontvangen voor het aanbieden van hun geloofsbrieven. Dit moment speelt een belangrijke rol in het protocol en de préséance-regelingen (waarin is vastgelegd welke ambassadeur voorrang heeft bij tafelschikkingen, begroetingen, enz.). De langstzittende ambassadeur wordt doyen genoemd en als primus inter pares van het corps diplomatique gezien. Onder koningin Juliana gingen deze ontvangsten gepaard met een sober ceremonieel. Koningin Beatrix heeft de ontvangsten weer in oude luister hersteld.Het gebruikelijke tijdstip voor het aanbieden van geloofsbrieven is de woensdagochtend. Meestal zijn er twee ambassadeurs die achtereenvolgens hun geloofsbrieven aanbieden. Zij worden met een galarijtuig van hun residentie of van een naburig hotel opgehaald en begeleid door een kamerheer. De organisatie van de tocht valt onder verantwoordelijkheid van de stalmeester. Indien nodig is er ook een zogenoemd blauw rijtuig voor de ambassadestaf. De rijtuigen worden getrokken door twee paarden; het galarijtuig met de ambassadeur wordt voorafgegaan door twee bijrijders in galatenue.
Voor en achter elke stoet rijden twee ruiters van de politie Haaglanden in gala-uniform. Het kledingvoorschrift voor de ambassadeurs is jacquet of hun nationale dracht. Bij paleis Noordeinde staan een erewacht en een militaire kapel opgesteld. Bij de ingang van het paleis staan twee ereposten van de Koninklijke Marechaussee. Na een eresaluut van vier roffels en het volkslied van het land van de ambassadeur volgt een inspectie van de erewacht, waarna de ambassadeur het paleis binnengaat. Van de plechtigheid binnen zijn zelden officiële foto’s gemaakt.
Bij de deur wordt de ambassadeur begroet door de ceremoniemeester, die de ambassadeur vervolgens het gastenboek laat tekenen in de ontvangkamer, waarna de grootmeester hem of haar vervolgens naar de koningin en de minister van Buitenlandse Zaken begeleidt. Achter de koningin staat een adjudant van dienst met sabel. Na het aanbieden van de geloofsbrieven vindt doorgaans een kort onderhoud plaats, zonder dat daarbij staf aanwezig is.
Gedurende hun verblijf in Nederland hebben ambassadeurs vanuit hun functie, maar soms ook privé, geregeld contact met het hof. Zo zijn ambassadeurs op Prinsjesdag aanwezig in de Ridderzaal, en worden zij uitgenodigd voor koninklijke huwelijken, bijzettingen en andere officiële plechtigheden en evenementen. Jaarlijks worden zij eveneens uitgenodigd voor de speciale nieuwjaarsreceptie voor het corps diplomatique in het Koninklijk Paleis Amsterdam. In de meiperiode vindt in dat paleis ook een galadiner plaats.
Binnen de hofhouding spelen zeker de grootmeester en de grootmeesteres een belangrijke rol in het onderhouden van contacten met het corps diplomatique en met in Nederland gevestigde internationale organisaties als het Internationaal Gerechtshof en het Joegoslaviëtribunaal. Namens de koningin onderhoudt de grootmeester in overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken de (formele) contacten met de buitenlandse missies en bezoekt hij recepties en evenementen. De grootmeesteres is eveneens nauw betrokken bij het onderhouden van de sociale contacten met het corps diplomatique.
Wanneer een ambassadeur zijn post in Nederland gaat verlaten, wordt hij of zij wederom persoonlijk door de koningin ontvangen. Het afscheid kan de vorm hebben van een audiëntie of van een afscheidslunch op paleis Huis ten Bosch. Dat laatste is het geval wanneer een ambassadeur langer dan drie jaar in Nederland geaccrediteerd is geweest.
Zie ook accreditatie > ambassadeur > buitenlandse betrekkingen.
