Een cultuurstrijd is de strijd voor publieke erkenning van identiteit op basis van etniciteit, geloof, nationaliteit, gender of seksuele geaardheid. Een cultuurstrijd of waardenstrijd is een vorm van micro-agressie tussen groepen burgers.
Zwarte Piet staat symbool voor zwarte burgers die genoeg van deze discriminerende traditie hebben. De kleefkracht van slachtofferschap zorgt aan beide kanten voor opruiend taalgebruik. Nationaal-conservatieven spreken van ‘kaping van ons authentieke kinderfeest’ en teloorgang van Nederlandse eigenheid. Kick Out Zwarte Piet hanteert in zijn stellingenstrijd het begrip culturele appropriatie. Dat ‘wit’ de zwarte kleur, de lippen en het kapsel zich heeft toegeëigend. Een ander voorbeeld van toe-eigening en van oorlogstheater is de stelling dat een blanke, heteroseksuele schrijver geen gekleurde LHBTer als hoofdpersoon in zijn roman mag opvoeren. Zelfs de uitdrukking culturele genocide bestaat.
Cultuurstrijd wordt soms gepresenteerd als een klassenstrijd. Zogenoemde cultuur marxisten bestrijden ook ongelijkheid en onderdrukking. Maar de voorhoede bevindt zich niet meer in een traditioneel proletarische omgeving zoals een fabriek of haven. Nu gaat het om woke, misstanden zien en rekening houden met gevoeligheden daarover. Om activisten voor gender-toiletten, kolf-ruimten, stiltecentra of tegen plofkippen. De strijd om culturele waarden kent vloeiende overgangen van micro-revoluties via affectieve polarisaties naar keiharde confrontaties. Zoals acties tegen Shell, asielzoekers, stalveehouders of tegen bezoekers van gebedshuis of abortuskliniek.
Cultuur-oorlogen zijn van alle tijden. Van Kulturkampf tot de strijd binnen de UNESCO over heilige plaatsen. De strijd gaat om een nieuwe islamitische feestdag, over de bekeringsdrang van veganisten of over de Oostvaardersplassen. Elementen van identiteitszucht, affectieve polarisatie en narcisme van het kleine verschil (Freud) spelen steeds een rol. Cultuurstrijd zorgt voor maatschappelijke dynamiek. De kunst is fysiek geweld in de emancipatiestrijd steeds tot een minimum te beperken en tevens elkaars vrijheid te respecteren.
