Eerlijkheid. Norm nummer één.
Eerlijkheid is de eigenschap die Nederlanders meestal als eerste van zichzelf noemen en het hoogst waarderen. Het is niet zomaar en voorkeur, het is een norm die zwaar weegt. Eerlijk zijn betekent de waarheid zeggen en je aan afspraken houden. Het kan gezien worden als een Nederlandse vorm van ‘respect’. Wie eerlijk is krijgt respect van de omgeving. Wie eerlijk is wordt bovendien als betrouwbaar gezien.
Eerlijkheid en ‘liegen’ bij allochtone Nederlanders.
Een traditionele Turkse vader heeft toevallig gezien dat er een pakje Marlboro uit de zak van zijn zoon viel. De zoon weet dat zijn vader het gezien heeft. Dit is een ernstige situatie want in vrijwel alle allochtone gezinnen is het respectloos als een kind zou roken, zeker in aanwezigheid van zijn vader.
De Turkse vader vraagt: “Zoon, rook je?”
Een goede traditionele Turkse zoon zegt in zo’n geval bedeesd wegkijkend: “Nee, vader”. Daarmee respecteert hij zijn vader. De vraag “Rook je?” is géén inhoudelijke vraag naar het wel of niet roken van de zoon. Het betekent: Respecteer je me nog, hoef ik me niet voor je te schamen? Het zou van de zoon onbeschoft zijn om tegen de vader in opstand te komen door te zeggen: “Ja vader, ik rook”
Veel blanke Nederlanders én een steeds groter deel van de 2e en 3e generatie allochtone jongeren vindt dit ‘liegen’. Voor bovengenoemde zoon is de vraag géén vraag naar de waarheid. Daar gaat de vraag niet over. Hij toont respect voor zijn vader.
Bovenstaande zoon kan 15 maar ook 50 jaar zijn. Hij kan Afghaan, Somaliër, Pakistaan, Marokkaan, etc. zijn. Voor allochtone jongeren zijn er thuis relatief veel gebieden waarop zij respectvolle antwoorden zullen geven: uitgaan, vriendjes, seks, godsdienst, vasten in de Ramadan, enz. Vindt u dit raar of gewoon een voorbeeld van gedogen?
(zie het boek Respect!) Zie: Ontkennen.
Eerlijkheid en ‘liegen’ bij autochtone Nederlanders.
Wat vind je van mijn haar? Het zit leuk.
Wat vind je van mijn nieuwe jurk. Heel apart.
Ik heb nieuwe schoenen gekocht. Jou staan ze goed.
Eerlijkheid staat ook bij autochtone Nederlanders vaak op spanning met wellevendheid. Ook zij liegen in dit soort situaties. Hoe gaat het? Het antwoord is vrijwel altijd: Goed.
Zou u de waarheid zeggen als u gevraagd werd of uw opa lid was van de NSB, of u naar de hoeren gaat, prostitué bent (geweest), porno downloadt, vreemd gaat, fraude hebt gepleegd of een strafblad hebt? U zou waarschijnlijk ook ‘liegen’ omdat de waarheid u tot een respectloos mens zou maken. Ouderen wilden vroeger zelfs vaak opzettelijk de waarheid niet horen. ‘Je kan doen wat je wilt, maar niet onder mijn dak’. Begrijpen jonge mensen nog dat het hier over seks gaat?
Het aantal gebieden waarop autochtone Nederlanders ‘liegen’ is kleiner omdat, vooral in de steden, de sociale controle zwakker is.
