‘Je gedraagt je als een wilde’ zeggen boze ouders wel eens tegen een kind, dat zich wreed of slecht gedraagt. Zo’n uitdrukking is niet helemaal eerlijk ten opzichte van de ‘wilden’ of .primitieven, die in verschillende streken van de wereld nog worden aangetroffen.
Het merendeel van deze weinig ontwikkelde mensen immers is helemaal niet wreed en houdt zich met pijnlijke nauwgezetheid aan wat zij als goed en juist beschouwen. In grote lijnen komt hun leven overeen met dat van onze voorouders uit de prehistorie.In het hartje van het Zuidamerikaanse Amazonegebied leeft bijvoorbeeld de stam van de Witoto-Indianen. De stam is verdeeld in clans van ongeveer 200 personen. Elke stam leeft in één grote hut, die gemaakt is uit takken en lianen en bedekt met een dak van palmbladeren. Vertrekken kent de hut niet, maar elk gezin heeft zijn eigen hoek en zijn eigen vuur. Het achterste gedeelte van de clanhut is gereserveed voor de hoofdman. Het is voor de Witoto’s niet gemakkelijk een boom om te hakken.
Het enige hakwerktuig, waarover ze beschikken, is namelijk de stenen bijl. Metaal kennen ze niet; al hun werktuigen en wapens zijn gemaakt uit hout, steen of been. Hun voedsel betrekken de Witoto’s uit het bos. De vrouwen verzamelen vruchten en wortels; de mannen maken met vallen, blaasroeren, giftige pijlen, houten speren, benen vishaken en gevlochten manden jacht op bosdieren en vissen.
Deze Indianen kunnen lezen noch schrijven maar zij bezitten een ongelooflijke kennis van de jungle. Geen enkel ontwikkeld mens kan hen evenaren in het herkennen en uitleggen van sporen zoals een bijna uitgewiste teenafdruk, een gebroken takje of een afgerukt blad.
De Witoto’s geloven in goede en boze geesten en zijn er van overtuigd, dat bepaalde dieren over magische krachten beschikken.
Soms voeren de verschillende Witotoclans onderling oorlog; op andere tijden nemen ze gezamenlijk deel aan feesten en dansbijeenkomsten. De ‘uitnodigingen’ voor zulk een bijeenkomst worden verzonden door middel van de tam-tam: een trom, die gemaakt is van holle boomstammen. Als de hoofdman van een clan of het opperhoofd van de stam een belangrijke beslissing moet nemen, wordt hij daarin bijgestaan door een raad van oude, wijze mannen. Voor zeer belangrijke beslissingen wordt een stemming gehouden. De Witoto’s vervaardigen schotels van klei, die in de openlucht worden gebakken. Hun summiere kleding is gemaakt van soepele boomschors.
In andere delen van de wereld leven primitieve volkeren, waarvan de leefwijze niet veel afwijkt van die van de Witoto-Indianen. In het hartje van Nieuw-Guinea bijvoorbeeld komen nog verscheidene van zulke primitieve stammen voor.