Heel veel planten hebben een tere, dunne stengel. Bomen, struiken en sommige wijnstokken vormen een uitzondering.
Hun stammen zijn meestal van hout.Evenals dieren zijn ook planten samengesteld uit cellen. Hout is opgebouwd uit een speciaal soort cellen met dikke, stevige wanden. De meeste planten met een houten of houtachtige stam vormen elk jaar een nieuw laagje hout, dat als het ware een jasje vormt over het oudere hout heen. Dat nieuwe hout ontstaat in een laag snelgroeiende cellen, die ‘cambium’ genoemd wordt en die de binnenste laag van de schors vormt.
Pas ontstane houtcellen zijn gevuld met levend materiaal. Doch deze levende stof verdwijnt spoedig. Wat overblijft, zijn holle buisjes waar water doorheen stroomt. Na verloop van tijd gaan de oudere houtlagen in de buurt van het stammidden dienst doen als een soort mestvaalt, waar de plant haar afvalstoffen opbergt. Deze afvalstoffen vullen de holle cellen op en kleuren het hout meestal donker. Tegelijkertijd maken ze de stam op die plaats taai en sterk.
Dit oudere, sterke hout wordt met een vakterm ‘kernhout’ genoemd. Het jongere hout aan de buitenzijde heet ‘spint’. Alleen spint is in staat water te vervoeren.
Niet alle cellen in een stam hebben dezelfde afmetingen. De houtcellen, die in het voorjaar ontstaan, zijn meestal groter dan de herfstcellen. Als een boomstam doorgezaagd wordt, worden de jaarlijks gevormde houtlagen gewoonlijk zichtbaar in de vorm van zg. ‘jaarringen’. In elke ring zijn de grote voorjaarscellen en de kleinere herfstcellen duidelijk van elkaar te onderscheiden. In feite zorgt dit verschil in celgrootte ervoor, dat de jaarringen zichtbaar zijn.
Hoewel ook struiken en wijnstokken houten stammen hebben, is praktisch al ons hout afkomstig van boomstammen. De stammen van sommige boomsoorten worden gebruikt als telefoonpalen of stuthout; andere verdwijnen in houtzagerijen en komen er in de vorm van planken, latten, balken of houtplaten weer uit tevoorschijn. Houtzagers weten precies hoe ze elke boomsoort zagen moeten; vaak doen ze het zó knap, dat de jaarringen in het hout de prachtigste figuren vormen. De tekening laat drie manieren zien waarop een boomstam gezaagd kan worden om telkens andere figuren te krijgen.
Sommige houtsoorten zijn harder dan andere. Mahonie, noten en eiken zijn bijvoorbeeld drie opvallend harde houtsoorten, die zeer geschikt zijn voor het vervaardigen van meubels. Vurenhout is een zachte houtsoort, die meestal gebruikt wordt voor verpakkingsmateriaal, enz.
Veel hout wordt tot andere stoffen verwerkt alvorens het gebruikt wordt. Zo worden elk jaar tienduizenden bomen verwerkt tot papier, plastics en kunstvezels. Daar staat tegenover dat elders in de wereld hout nog altijd dezelfde functie heeft als in de tijd van de holenmens: die van brandstof.