(ook: Oranjepartij, prinsgezinden), politieke stroming in de Noordned. Republiek, die zich vormde tegenover de regenten (→ staatsgezinden).
De Stadhouderlijke Partij, die voor het eerst duidelijk naar voren trad onder stadhouder prins Maurits, in de twisten gedurende het Twaalfjarig Bestand (1609-21), bestond uit: de massa van het volk (die haar hoop vestigde op de stadhouder, als enige in de Republiek die tegen de regenten opgewassen was), de rechtzinnige predikanten. het leger en de adel. De tegenstelling tussen de Stadhouderlijke Partij en de staatsgezinden, die er tevens een was tussen aanhangers resp. tegenstanders van een machtiger centraal gezag, beheerste de binnenlandse politiek van de Republiek. → Nederland; → patriotten.
