[<Lat. res publica, publieke zaak. gemenebest]. staatsvorm waarbij de gehele regeermacht of de uitvoerende macht van de staat is opgedragen aan een raad of aan een persoon die voor een bepaald aantal jaren wordt gekozen of benoemd. In de geschiedenis der Nederlanden ontstond 1588 de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden (→ Tachtigjarige Oorlog), die 1795 onder inwendige twisten te niet ging (→ Nederland).
Van 1795-1806 bestond de → Bataafse Republiek. In België bestond 1789-90 een republiek onder de naam Etats belgiques unis (→ Brabantse omwenteling).Litt. S.J.Fockema Andreae. De Ned. Staat onder de Republiek (1961); M.lmbaden. Politische Systeme-Staatsformen (1974); H.Althaus. Zwischen Republik und Monarchie (1976).