(ook: Statenpartij. → Loevesteinse Factie), politieke stroming in de Noordned. Republiek, die de gewestelijke soevereiniteit als grondslag van de unie beschouwde; stond tegenover de → Stadhouderlijke Partij.
Aangezien de Unie van Utrecht (1579), als militair verdrag tot verdediging tegen Spanje, geen uitsluitsel gaf ten aanzien van de soevereiniteit, ontstond een machtskwestie tussen de regenten van de gewesten en de Staten-Generaal, hetgeen in de praktijk betekende dat de macht van de stadhouder of die van de raadpensionaris van Holland de doorslag gaf. Dit leidde herhaaldelijk tot botsingen. o.a. tijdens het Twaalfjarig Bestand en onder de regeringen van de stadhouders Willem II, Willem III en de Hollandse raadpensionaris Johan de Witt. In twee stadhouderloze tijdperken (1650—72. 1702—47) hadden de staatsgezinden de volledige macht. Nadat een deel van de regenten zich in de 18e eeuw tijdelijk bij de patriotten had aangesloten, werd de traditie van staatsgezinden nog voortgezet door de federalisten in het begin van de Franse tijd (→ federalist).
