stad in Zuid-Holland, vierdhalf uur gaans bewesten Utrecht, wordt door den Rijn in twee nagenoeg gelijke deelen gescheiden, en heeft 4000 inw.; groot tuchthuis; reeds in 1160 was W. versterkt; 1374 werd het door de Sticbtschen tevergeefs belegerd; later echter moet W. verwoest zijn geworden, daar in het begin der 15e eeuw de stad weder opgebouwd werd; in 1441 werd W., benevens het nieuwe slot, veroverd door Filips den Goede, hertog van Burgundië; in de twisten eter Hoekschen en Kabeljauwschen werd W. door den Hoekschen veldheer Jan van Montroort bij verrassing ingenomen, en na twee jaren in zijne macht geweest te zijn, werden stad en slot teruggegeven aan den hertog van Saksen (stadhouder van keizer Maximiliaan); in 1558 werd W. door Filips II van Spanje verpand aan hertog Erik van Brunswijk voor circa 36 duizend gulden, en eerst in 1617 werd deze verpanding afgelost door de Staten van Holland en West-Friesland, nadat W. reeds in 1572 de zijde van Oranje had gekozen. Van Sept. 1575 tot Aug. 1576 werd W. tevergeefs door de Spanjaarden belegerd ; doch 23 Juni 1672 werd W. zonder slag of stoot door de Franschen bezet, die echter 11 Juli onverwacht aftrokken, doch 18 Sept. opnieuw W. kwamen bezetten; nu had W. veel te lijden tot 7 Nov. 1673, toen de Franschen, na 15 duizend gl. brandschatting ontvangen te hebben, W. weder ontruimden ; in 1787 werd W. door de Pruisen bezet; 29 April 1798 verkeerde W. in nijpend gevaar, door eenen brand, die zich reeds aan het kruitmagazijn had meegedeeld, doch met onnoemlijke inspanning gebluscht werd.
De grootste (en tevens droevigste) vermaardheid kreeg W. den 24 Nov. 1813; daags te voren bemachtigd door de Oranje-garde, werd het des nachts onverwacht overvallen door eene bende Franschen uit Utrecht, die de stad plunderden, 26 wèeriooze personen (waaronder de predikant der Hervormden) in koelen bloede vermoordden, en wel 40 kwetsten (waaronder 6 gevaarlijk, onder andere den pastoor der Roomsch-katholieken, die, geknield voor het outaar, om lijfsgenade smeekend, nogtans door die woestelingen niet verschoond bleef).
