keurvorst van Saksen, zoon van hertog Hendrik den Vrome van Saksen en Catharina van Mecklenburg, geb. te Freiberg 31 Julij 1526, volgde 1555 zijnen broeder Maurits als keurvorst op, en toonde veel bekwaamheid als wetgever en staatsregent te bezitten; hij voerde de rijks-executie uit in zake de Grumbachsche twisten. De zwakste zijde van zijne regering was zijn inmengen in de kerkelijke twisten, waarin hij eerst de streng luthersche partij, daarna de Crypto-calvinisten vervolgde,en 1580 aan het vermaarde Concordia-formulier uitvoering gaf om de partijen te vereenigen.
De door de geloofsvervolging verdrevene Nederlanders nam hij welwillend op. Hij bereisde geheel Saksen in alle rigtingen, en liet daarvan eene kaart maken. Na den dood (1 Oet. 1585) van zijne eerste vrouw Anna, trad hij (3 Januarij 1586) in den. echt met de pas dertienjarige prinses Agnes Hedwig van Anhalt, doch stierf reeds den 11 Fehr. van dat zelfde jaar.(Frederik), de Sterke, als keurvorst van Saksen Frederik August 1, als koning van Polen August II, tweede zoon van keurvorst Johan George III van Saksen en Anna Sophia van Denemarken, geb. teDresden 12 Mei 1670, onderscheidde zich door eene vroege ontwikkeling van groote ligchaamskracht en fransche geestbeschaving, bereisde van 1687 tot 1689 Duitschland, Frankrijk, Holland, Engeland, Spanje, Portugal,Italië en Hongarije, en volgde 1694 zijnen broeder Johan George IV als keurvorst op. Daarop voerde hij het bevel over de oostenrijksch-saksische armee tegen de Turken in Hongarije, waarbij hij wel dapperheid, maar geen veldheerstalent aan den dag legde; en vervolgens, door eerzucht en begeerte naar pracht gedreven, vatte hij het plan op zich meester te maken van de poolsche kroon. Dit gelukte hem door de bekwaamheid van Flemming, door omkooping van de poolsche grooten, door de hulp van Oostenrijk, en door zijn overgang tot de roomsch-katholieke Kerk, welke plaats had te Baden, bij Weenen, 23 Mei 1697; den 27 Junij werd hij tot koning van Polen gekozen, den 15 Sept. gekroond. In 1700 toegetreden tot den noqrdschen bond tegen Zweden, werd hij door Karel XII, die hem als tegenkoning Stanislaus Leszcynski tegenover stelde, zeer in het naauw gebragt, zag 1706 de Zweden zelfs naar Saksen dringen, en moest bij den vrede van Altranstadt afstand doen van de poolsche kroon. In 1708 nam hij onder een aangenomen naarn deel aan den veldtogt tegen de Franschen, en versterkte prins Eugenius met 9000 man. Na den slag van Pultawa 1709 werd hij op nieuw meester van de poolsche kroon, en leende nu, zonder verder voordeel voor zich zelven, zijne hulp in den oorlog tegen Zweden. Na het verdrag van Warschau (1716) moesten de door de poolsche geconfedereerden aangetaste Saksische troepen Polen verlaten; toen evenwel sloten de poolsche grooten zich aan het schitterende hof aan, en August bleef koning van Polen tot aan zijn dood te Warschau 1 Febr. 1733. Van zijne vrouw Christine Eberhardine van Brandenburg-Kulmbach leefde hij sedert zijne geloofs-verandering gescheiden. Hij had een legio natuurlijke kinderen, waarvan de meest bekende zijn; graaf Maurits van Saksen (moeder Aurora Konigsmarck) en graaf Butowski (moeder gravin Cosel).
(Frederik), zoon van den vorige, als keurvorst van Saksen Frederik August II, ais koning van Polen August III, geb. 7 Oct. 1696, werd door zijne moeder en grootmoeder in het luthersche geloof opgevoed, en ondernam 1711 eene reis door Duitschland, Frankrijk en Italië. Te Bologna ging hij 12 Nov. 1712 heimelijk tot de roomsche Kerk over, volgde 1733 zijnen vader op als keurvorst, en werd ook op den poolschen troon gekozen. Hij was, even als zijn vader, een minnaar van kunst en pracht, maar aardde niet naar hem in het najagen van verboden geslachts-genieting; daarentegen bemoeide hij zich nog minder dan zijn vader met het regeringsbeleid, en liep geheel aan den leiband van zijnen eersten minister en gunsteling graaf von Bruhl, die de rampen van den silezischen oorlog en van den zevenjarigen oorlog over het land bragt. Gedurende den laatstgen. oorlog resideerde A. in Polen, en eerst na den vrede keerde hij naar Dresden terug, waar hij reeds 5 Oct. 1763 stierf. Zijn huwelijk, in 1719 met de aartshertogin Maria Josepha, dochter van keizer Jozef I, gesloten, was even gelukkig als vruchtbaar.
(Emile Leopold), zoon van hertog Ernst II van Gotha-en-Alteiiburg en Charlotte Amalie van Meiningen, geb. 23 Nov. 1772, volgde 20 April 1804 zijnen vader in de regering op. Hij was een veelzijdig ontwikkeld en welwillend man, die veel voor kunst en wetenschap gedaan, verscheidene werken van smaak zelf geschreven, en over het geheel genomen zijn land goed geregeerd heeft. Hij stierf 17 Mei 1822, zonder uit zijne twee huwelijken (eerst met Louise Charlotte van Schwerin, daarna met Caroline Amalie van Cassel) kinderen na te laten, zoodat hij werd opgevolgd door zijnen broeder Frederik IV, met wien de linie (11 Febr. 1825) uitstierf.
(Paul Frederik), groothertog van 01denburg, oudste zoon van hertog Peter Frederik Lodewijk van Oldenburg en Elizabeth van Wurtemberg, geb. te Rastede 13 Julij 1783, ging 1811 naar Rusland, waar zijn jongere broeder George (gest. 1812) gehuwd was met grootvorstin Catharina,nam een werkzaam aandeel aan den bevrijdingsoorlog, en werd 1813 gouverneur van Reval; in 1816 keerde hij naar Oldenburg terug, en nam sedert 1821 ijverig deel aan het regeringsbeleid, totdat hij in 1829 zijnen vader opvolgde, en den reeds 1815 aan zijn huis toegekenden titel van groothertog aannam. Ofschoon Oldenburg voor een der best geregeerde landen mogt wordep gehouden, regeerde A. toch tot 1848 absoluut; toén echter moest ook hij eene uit het algemeene stemregt geborene vergadering bijeenroepen, met welke de democratische grondwet van 19 Februarij 1849 tot stand kwam. Herhaalde malen evenwel werden de nieuw gekozene landdagen ontbonden, omdat zij zich niet naar de staatkunde van den groothertog wilden voegen. Eindelijk gelukte het, twee landdagen achter elkander zamen te stellen, met welke men eene wijziging van de grondwet in gematigd conservatieven zin tot stand konde brengen (1852). Hij stierf 27 Febr. 1853. Hij was driemaal gehuwd : 1817 met prinses Adelheid van Bernburg-Schaumburg , die 1820 stierf; 1825 met hare zuster Ida, die 1828 stierf; 1831 met Cecilie van Zweden uit het huis Wasa, die 1844 stierf. Uit het eerste huwelijk stammen Amalia, van 1836 tot 1862 koningin van Griekenland, en prinses Friederike ;nit het tweede groothertog Nicolaas Frederik Peter (gebr. 8 Junij 1827);uit het derde prins Elimar.
