(→ Coensdike). Dorp binnen de gemeente Aardenburg, aan de Belgisch-Nederlandse grens; 1091 inw. (1980); tot 1 april 1941 een zelfstandige gemeente.
Eede werd in september-oktober 1944 door oorlogshandelingen nagenoeg geheel verwoest. Op 13 maart 1945, om 12.29 uur, zette koningin Wilhelmina na bijna vijf jaar ballingschap er voor het eerst weer voet op Nederlandse bodem. In 1954 onthulde koningin Juliana een monument van de hand van P. Roovers dat aan dit feit herinnert. Een schilderij van de grensoverschrijding, vervaardigd door de Veerse kunstschilder Wim → Vaarzon Morel, bevindt zich in het Provinciehuis te Middelburg.Varia:
Kermis op de le en 2e Pinksterdag en op de 2e zondag in september en de daarop volgende maandag.
Geschiedenis:
Het ten zuiden van Aardenburg gelegen dorp dankt zijn naam aan het riviertje de → Ee, dat langs Aardenburg stroomde en in het Zwin uitmondde. Het huidige dorp is ontstaan tijdens de 80-jarige oorlog (1568-1648). Voordien was de plaats bekend als de ‘yegenode Coensdike’; het was toen geen zelfstandige parochie. Het gebied ten westen van de Ee behoorde tot de Aardenburgse parochie Sint-Baafs en het gebied ten oosten tot de eveneens Aardenburgse parochie van Onze-Lieve-Vrouw. Bestuurlijk hoorde het voor het grootste deel tot de heerlijkheid Middelburg in Vlaanderen.
Na de verovering van Cadzand door prins Maurits (1604) begon de vestiging van hervormden uit Vlaanderen, vooral tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621). Na de Vrede van Munster in 1648 werd een predikant beroepen, Johannis Morris, enin 16491650 een kerk gebouwd. Er woonden toen 40 huisgezinnen die de hervormde leer waren toegedaan. In de wijk Den → Biezen hadden zich sinds 1629 doopsgezinden gevestigd. In de laatste decennia van de 17e en in de 18e eeuw nam het aantal katholieken zeer toe zodat zij veruit de meerderheid van de bevolking gingen uitmaken. Wanneer de Fransen in 1795 komen en er op geen tractement uit de kas van de Staten kan worden gerekend, is het voor het kleine aantal hervormden niet meer mogelijk om voor het onderhoud van de predikant en het kerkgebouw te zorgen.
In 1797 vertrok de laatste predikant, Daniël Jacobus Dreszelaar. In 1807 werd de hervormde kerk verkocht aan het gemeentebestuur van de in 1796 opgerichte gemeente Eede en in 1818 ter beschikking gesteld van de katholieken. Een kapelaan van Aardenburg verzorgde er de diensten, tot Eede in 1840 een zelfstandige parochie werd en Johannes Everink de eerste pastoor.
In Eede was veel vlasnijverheid, maar deze is in de jaren zeventig van deze eeuw vrijwel verdwenen.
LITERATUUR
Staelens, Schools Eede vroeger. Van Vooren, Middelburg in Vlaanderen. Van Vooren, Middelburg in Vlaanderen en de Hollandse missie. Van Vooren, De missionering vanuit Middelburg. Van Vooren, Geschillen over de Middelburgse missie. Van Vooren, Eede van protestant naar katholiek. Van Vooren, De toestand der Staatse katholieken. Van Vooren, De armenzorg voor de katholieken.
