De gouw Vlaanderen (eerste kwart 8e eeuw, kopie 10e eeuw, in Flandris) omvatte oorspronkelijk het latere poldergebied samen met een aangrenzende zandstrook, van even bewesten Calais tot voorbij Brugge. Tussen 840 en 941, dus waarschijnlijk omstreeks 883 (kustverdediging tegen de Noormannen), werd daar ook de pagus Rodanensis, d.i. de streek van Aardenburg, aan toegevoegd.
De bewoners van die streek heetten Vlamingen (883, kopie 11e eeuw, Flamingi).Het lijkt onaannemelijk dat er geen verband zou bestaan tussen Vlaanderen en Vlaming. Zeer waarschijnlijk klimt Flandrum, datief meervoud, op tot Flaumandrum. Dit is een afleiding met behulp van het suffix - andra -, dat vooral voorkomt in hydroniemen (bijv. Marandra, nu Merendree), maar ook bijv. in de volksnaam Texuandri ‘die rechts, d.i. in het westen wonen’ in Noord-Brabant. De stam flaum hoort bij de Indo-europese wortel pleu: ’vloeien’ en is o.m. bewaard in Oudnoors flaumr ‘stroming’. Eveneens van pleu- afgeleid zijn bijv.
Nederlands vloed en vloeien. De stam pleum wordt nog aangetroffen in de volksnaam Pleumoxii (uit Pleumoscii), clientes van de Nervii, vermeld door Caesar.
Het lijkt bijzonder waarschijnlijk dat de naam Vlaanderen teruggaat tot een Belgische volksnaam Ploumandrös ‘die bij het overstroomde gebied wonen’. Daarbij denkt men aan de Duinkerke-I-transgressie. Wellicht tengevolge van die transgressie zal een deel van het volk naar het gebied van de Nervii verhuisd zijn.
Door de Germanisering in de tweede eeuw vóór Christus werd Ploumandrös tot Flaumandrös en, met vocaalverkorting omdat de klemtoon oorspronkelijk op het suffix lag, Flamandrös, later Flamandras. Dit werd samengetrokken tot Flandras, maar nog vóór die samentrekking werd, van de verkorte stam flam, een afleiding Flaming, meervoud Flamingas, gevormd. Dit laatste bleef de naam van de bewoners, terwijl het oudere Flandrum, datief meervoud, de naam van de streek werd.
Zie ook → landsheerlijkheid en → ZeeuwsVlaanderen.
