werden verleend door de vorst van een land, die de inwoners bepaalde privileges verschafte; meestal gekoppeld aan de hoge jurisdictie; de stedelijke ontwikkeling kwam op na de 11de eeuw. De oudste stadsrechten stammen uit de 9de eeuw; deze kreeg Oerle.
De stadsrechten, die ’s-Hertogenbosch in 1185 kreeg, zouden als voorbeeld dienen voor die van Haarlem, Delft, ’s-Gravesande en Alkmaar. In Noord-Brabant volgden: Geertruidenberg in 1213, Woudrichem in 1230, Oisterwijk in 1230, Heusden in 1231, Sint-Oedenrode in 1232, Eindhoven in 1232, Grave in 1233, Breda in 1252, Bergen op Zoom in 1260, Oosterhout in 1272, Someren in 1301, Waalwijk in 1303, Helmond in 1304, Steenbergen in 1319, Megen in 1357, Ravenstein in 1357, Oss in 1399, Zevenbergen in 1426, Klundert in 1583, Willemstad in 1583. In 1809 verleende koning Lodewijk-Napoleon nog stadsrechten aan Tilburg, Oosterhout en Roosendaal, maar voor Roosendaal werden deze in 1815 ingetrokken, toen die plaats weer bij de plattelandsgemeenten werd ingedeeld.
