Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

OERLE

betekenis & definitie

dorp. vroeger zelfstandige Noordbrabantse gemeente (1711 ha. ca 625 inwoners (1900)), nu deel uitmakend van de gemeente Veldhoven. In de omgeving zijn Keltische grafheuvels gevonden, evenals verschillende urnenvelden, o.m. in de gehuchten Halve Mijl, de Vlut en Hoogeind, hetgeen duidt op vroege bewoning.

Zand-Oerle. vroeger ook Oirele en Oirle geschreven, is de oorsprong van het dorp. Hier stond het eerste kerkje, vermoedelijk reeds in de 8ste eeuw. Oerle. ook wel Kerk-Oerle genoemd, ontstond eerst toen de adellijke vrouwe van Oerle hier in het begin van de 13e eeuw een kerk stichtte. Zij woonde in het Nedereynt op de Boombergh in een kasteel. In 1 325 verhief hertog Jan III Oerle tot een vrijheid of smalstad en in 1354 sloot zij een vriendschapsverbond met 's-Hertogenbosch en andere Brabantse steden.De smalstad kende zeven jaarmarkten en was derhalve een plaats van betekenis: in 1551 werd daar nog een wekelijkse markt aan toegevoegd. Oerle heeft veel te lijden gehad van de strooptochten der Geldersen en van Spaanse troepen in de tachtigjarige oorlog. In die oorlog verloor het dorp in één klap honderd woningen en werd het tot driemaal toe geplunderd. De echte terugval was echter te wijten aan de concurrentie van Eindhoven. De kerk, die in 1648 aan de hervormden moest worden afgestaan, kwam in 1798 weer in katholieke handen. In 1857 werd door de Zusters van Tilburg in Oerle een pensionaat gesticht; het dorp kreeg in 1911 een nieuwe katholieke kerk.

Oerle heeft veel natuurschoon: Halve Mijl, Toterfout. Vlasroot en 't Witven.

Legende. In Oerle is café De Ster lang een begrip geweest; daar zou de duivel eens te gast zijn geweest om er met andere gasten te kaarten. Hij verdween toen een van de kaarters, die een gevallen kaart op wilde rapen, zag dat de gast, die een zwarte mantel droeg, bokkepoten had. en dus de duivel zelf was. Nog lang heeft men daar de tafel, waarop de duivel een schroeivlek achterliet, bewaard.

Bron: dr. H. v. Velthoven, Brabant een gewest in opkomst.

OERLE buurtschap in de Noordbrabantse gemeente Tilburg.