Weinig landen hebben zulke oude wijntradities als Bulgarije: het commercieel maken van de wijnbouw zou in het oude Thracië zijn ontstaan. Een deel van dit gebied valt tegenwoordig binnen de grenzen van Bulgarije.
Zoals geldt voor alle Balkanstaten, zijn de Bulgaarse grenzen door de eeuwen heen steeds verlegd. Het land wordt nu in het noorden begrensd door de Donau; dit is de grens met Roemenië. In het oosten loopt over een lengte van 150 km de grens met de Zwarte Zee. In het zuiden en het westen lopen de grenzen met respectievelijk Turkije, Griekenland, Servië en Macedonië. Bijna de helft van het land is bergachtig, met het Balkan-gebergte in het westen en het Rhodopen-massief in het zuiden. De vruchtbare gronden langs de Donau en van het Meritzadal verzekeren Bulgarije van een bloeiende landbouw, die de drijfveer is van de nationale economie. Het land ligt op dezelfde breedtegraad als Spanje en de Italiaanse provincies Toscane en Umbrië, dus een ideale ligging voor wijnbouw.Geschiedenis van de wijn
Gedurende 5 eeuwen Turkse moslimdictatuur stond de Bulgaarse wijnbouw op een laag pitje, maar bleef toch bestaan zoals overal in het Ottomaanse Rijk. Het land kwam pas aan het eind van de Eerste Wereldoorlog helemaal los van de Turkse invloed. Vanaf dat moment nam het oppervlak aan wijnland toe en begon ook de jaarlijkse wijnproduktie te stijgen. In 1940 haalde de produktie 2 miljoen hl, waarvan ongeveer 300 000 hl voor de export was bestemd, met name naar Duitsland. De Tweede Wereldoorlog en alle strubbelingen daarna waren de voornaamste oorzaken van het ineenstorten van de Bulgaarse wijnbouw. In 1948 werd een staatsonderneming, Vinprom, belast met het leidinggeven aan en het commercieel maken van de wijnproduktie.
Op het moment is Bulgarije waarschijnlijk een van de interessantste voorbeelden van een land waar moderne en commerciële methodes met succes worden toegepast op oude landbouwtradities. Dit is ook het geval in alle Balkanstaten. De naar schatting 450 000 wijnboeren hebben al ruime ervaring opgedaan met coöperaties, die de basis vormen van de collectivisatie van de huidige produktie. Bovendien heeft Vinprom nieuwe, grote wijngaarden gesticht en de jaarlijkse wijnproduktie ligt nu boven de 4 miljoen hl. Plannen om dit cijfer nog te verdubbelen mogen dan wel ambitieus lijken, maar Bulgarije is steeds nadrukkelijker op de exportmarkt aanwezig. Het exporteert vooral naar Rusland - dat niet te verzadigen lijkt - en naar West-Duitsland - zijn oudste klant - maar ook naar vele andere wijnimporterende landen.
De Bulgaren zeggen tegenwoordig 70% van hun produktie te exporteren, waarvan de helft naar de Sowjetunie gaat. Bovendien beweren ze de grootste exporteur van wijn in flessen te zijn. Dit klinkt verbazingwekkend, maar is toch moeilijk te weerleggen. Tijdens de grote naoorlogse reorganisatie werden westerse experts, vooral uit Duitsland, benaderd om advies te geven. Bulgarije is dan ook voorzien van de modernste wijnkelders en vinificatiecentra van Duitse, Franse en Italiaanse makelij.
Ook al produceert Bulgarije niet de meest verfijnde wijnen, men is er nu in staat om enorme hoeveelheden goede wijn te leveren, wijn die aan de groeiende wereldvraag tegemoet kan komen. De geografische ligging van het land verklaart de enorme vruchtbaarheid van de wijngaarden, waarvan de rode wijnen zeker de beste zijn. De witte wijnen zijn altijd nogal zoet, met een zware smaak. Zij zijn karakteristiek voor de Balkanstaten en over het algemeen niet zo geliefd bij Europeanen. Toch produceert Bulgarije, niet in de laatste plaats dank zij Duitse adviezen, sinds de reorganisatie verrassend goede, lichte wijnen met een hoog zuurgehalte, die de groeiende vraag naar drogere wijnen kunnen bevredigen. Per hoofd van de bevolking wordt per jaar 22 liter wijn geconsumeerd, wat niet zo veel is voor dat deel van Europa, maar er wordt ook bier gedronken en vooral pruimen-eaude-vie, die typerend is voor heel Zuidoost-Europa.
Wijnstokrassen en wijnen
Witte wijnen
De meest verbouwde inheemse wijnstok is Dimiat, die zowel voor de wijnproduktie als voor het kweken van consumptiedruiven wordt gebruikt. Men bereidt uit zijn druiven ook de wijn die wordt benut voor de kwalitatief goede eau-de-vie, Koniac genaamd. Dimiat komt overeen met de Slavische Smederevka en is waarschijnlijk nauw verwant met de Chasselas. De wijn die met deze druif wordt gemaakt is niet zo bijzonder. De rode Misket, een ras van de grote Muscat-familie, levert een veel interessanter wijn op. Deze wijn, met een vol aroma en een druivensmaak, is volop te vinden in de omgeving van Karlovo en in centraal Bulgarije.
Ook treft men hem aan in de vallei van Sangulare, vlak bij de Zwarte Zee, en over het algemeen in het hele noordelijke deel van het land. In Bulgarije zijn meer dan 20 wijngebieden die in verschillende mate belangrijk zijn, maar de plaatsnamen doen er minder toe. De Bulgaarse wijnen danken hun reputatie aan de druivesoort en dit geldt vooral voor de exportwijnen. De wijnvoorraden in de grote kelders - hier wordt het merendeel van de wijnen gemaakt - zijn afkomstig van uitgestrekte vlaktes. Dit zijn vooral wijnen die worden bereid uit op de grote staatsakkers geplante rassen. De Rijnsoorten, Waelschriesling, Sylvaner en de Westeuropese Chardonnay; de Furmint uit Hongarije en de Rczaziteli uit Georgië in de Sowjetunie.
Wat de wijnen betreft zijn er enkele ingeburgerde namen: Hemus, een zoete Misket uit Karlovo en Rosenthaler Riesling, die men verkrijgt door het mengen van 2 soorten Riesling. Deze wijn is afkomstig uit de rozenvallei, eveneens in de omgeving van Karlovo. Weer een andere wijn is Euxinograd, een door menging van Dimiat-, Misket- en Waelschriesling-druiven verkregen wijn, en verder Sonnenkueste, een uit Dimiat bereide wijn. De laatste 2 komen uit de regio rondom Varna bij de Zwarte Zee. Wijnen van Chardonnay en Sylvaner worden door Engeland geïmporteerd en zijn prettig drinkbare wijnen. Ze zijn vrij droog en verbazend licht.
Voorts produceert Bulgarije een ruime hoeveelheid mousserende wijn, Champanski genaamd, verkocht onder het merk Iskra. De produktie is geconcentreerd rondom de stad Ljaskovec in het noorden. Men past zowel de Russische bereidingswijze toe als de méthode champenoise, waarbij de laatste 15% voor haar rekening neemt.
Rode wijnen
In Bulgarije worden talrijke goede rode wijnen geproduceerd. Gamza - een wijnstok die lijkt op de Kadarka uit de Balkanstaten, de meest verbouwde soort - levert een wijn die jong moet worden gedronken, net zoals de Beaujolais. De beste inheemse wijnstok - de Mavrud, wat zwart betekent - geeft een wijn met een diepe kleur en smaak. Deze moet echter eerst wat liggen voor hij drinkbaar is. De beste wijn van dit type wordt geproduceerd vlak bij Plodiv, de tweede stad van Bulgarije, in Asenovgrad. In het zuiden verbouwt men de Pamid (vergelijkbaar met de Servische druif Plovdina, die de voor plaatselijke consumptie gebruikte wijn Siller levert) en de Russische Saperavi.
Ook op het gebied van de rode wijnen zijn er uitstekende resultaten behaald door het planten van nieuwe wijnstokken uit West-Europa, met name de Cabernet franc en Cabernet Sauvignon. Hierdoor is de kwaliteit van de Bulgaarse wijnen enigszins te vergelijken met die van de Bordeauxwijnen.
Gedistilleerd
In Preslav, in het Balkan-gebergte, maakt men een goede eau-de-vie op basis van Dimiatwijn. Het beste deel van de produktie wordt geëxporteerd onder het merk Pliska. Net als in de Balkanstaten maakt men ook hier een sterke pruimendrank, Slivova. Er wordt ook een variant van de Griekse Mastika gemaakt, die vagelijk doet denken aan pastis. Maar de Bulgaarse specialiteit is Rosa, een zoete likeur uit een extract van rozeblaadjes van dezelfde bloemen die al eeuwen lang rozenessence leveren.
