Rode en witte Bourgogne. District Côte de Beaune, Frankrijk
De oude stad Beaune is de belangrijkste van de streek die de Appellation Côte de Beaune voert. Niet zonder reden wordt deze stad de hoofdstad van de Bourgogne genoemd. Beaune dateert uit de 5de eeuw, en waarschijnlijk nog van ver daarvoor, want er zijn redenen om aan te nemen dat de stad reeds door Caesar (gedenkschriften over de Gallische oorlog) werd genoemd onder de naam Bibracte. De geschiedenis van Beaune is er een vol stormen en verschrikkingen, want door heel wat adellijke heren werd hier om de superioriteit gestreden.
Muren werden gebouwd, geslecht en weer opgebouwd. Met de kastelen was het al niet anders. In de archieven van de stad vindt men meer verhalen vol intriges en geweld dan in die van de eerste de beste filmproducer in Hollywood. Alle ellende van Beaune is voor een groot deel het gevolg van zijn strategische positie tussen de 2 oude vestingsteden Autun en Besançon. Bovendien waren zijn wijngaarden een voorwerp van naijver. Als teken des tijds bevinden de kantoren en kelders van het huis Bouchard Père et Fils zich in het enige middeleeuwse fort dat er in Beaune nog bestaat. De wijnen liggen opgeslagen in de torens van de stadswallen, die als enige daar nog van over zijn.
De grote ommekeer in Beaune had plaats in de 17de eeuw, toen de burgers hun zwaarden lieten omsmeden tot snoeimessen voor de wijnstok en zij zich meer met de wijn gingen bezighouden. Sinds die tijd is Beaune het onbetwiste wijncentrum van de Bourgogne en geniet de stad een reputatie van welvaart en activiteit. Zijn energie en ondernemingslust stellen niet alleen de welvaart van het district Côte de Beaune veilig, maar van het hele departement Côte-d’Or. De kelders liggen onder de nauwe, bochtige straatjes en onder de met uithang- of reclameborden versierde huizen. Restaurateurs en wijnhandelaars doen hun uiterste best de toerist en potentiële koper naar binnen te lokken om hem zijn wijnkelders te laten zien. Voor een buitenlander die in Beaune aankomt is het heel gemakkelijk om de adressen van die firma’s te pakken te krijgen, maar de kans op een vergissing is groot, want het adressensysteem in het telefoonboek van Beaune is nogal verwarrend.
Het geeft bijvoorbeeld 20 namen op één nummer. Namen van gevestigde en vertrouwde firma’s worden door scharrelaars, die al naar gelang hun successen op de markt komen en gaan, op grote schaal geïmiteerd, waarbij de politie hen op de hielen zit. En het wemelt er van de kooplieden die u elke wijn, in elk gewenste hoeveelheid (die soms groter is dan de opbrengst in werkelijkheid was) willen verkopen. Ondanks alles bestaat er in Beaune echter een oprechte liefde voor de Bourgognewijnen, gepaard met de vaste overtuiging dat ze door geen enkele wijn ter wereld kunnen worden geëvenaard, en een groot enthousiasme dat men nergens anders zal vinden.
Nauwe, bochtige straatjes, gedender van vrachtwagens die wijn vervoeren, het gegons van de gesprekken over de wijnjaren, proeverijen en prijzen, dat alles is niet het enige dat u in Beaune zult vinden. Buiten de stad, maar nog binnen de gemeentegrenzen, liggen de prachtige wijngaarden waarvan het oppervlak groter is dan van welke andere stad in de Côte-d’Or ook, hoewel Pommard en Meursault over het algemeen een grotere jaarproduktie hebben. De wijnen uit deze wijngaarden (rode en witte) worden verkocht onder de naam Beaune, soms met de naam van de wijngaard erbij. Soms ook vermeldt het etiket alleen maar Côte de Beaune, wat gewoon betekent dat de wijn afkomstig is uit een of andere wijngaard die de naam Appellation Côte de Beaune mag voeren. Wanneer men deze wijnen mengt met andere die afkomstig zijn uit bepaalde duidelijk aangegeven gemeenten, kunnen ze ook worden verkocht onder de benaming Côte de Beaune-Villages.
De voornaamste wijngaarden van het huidige Beaune zijn vrijwel dezelfde als die in de classificatie van 1860 de eerste plaats toebedeeld kregen. Men telde in die tijd 8 uitzonderlijk goede wijngaarden (in die tijd Têtes de Cuvée genoemd), waarvan er 7 nog altijd even voortreffelijk zijn. In 1936 namen de autoriteiten deze 8 op in hun lijst van 34 Premiers Crus. Dat zijn wijnen van een superieure kwaliteit, die het recht hebben zowel de naam van de gemeente als die van de wijngaard te dragen. Als de beste cru wordt in het algemeen die van Grèves beschouwd, en om precies te zijn het kleine stukje van die wijngaard dat de bijnaam La vigne de 1’Enfant-Jésus draagt. Deze bijnaam schijnt ooit door monniken te zijn gegeven en is afgeleid van de uitdrukking: ‘Het glijdt je door de keel als het kindje Jezus in een fluwelen broekje’.
Daar het de monniken bepaald niet aan eerbied scheen te ontbreken nam niemand in de Bourgogne hier aanstoot aan. Grèves is een van de volste en geurigste wijnen van de Bourgogne. De Clos des Mouches is een vermelding waard om zijn stevige karakter (zelfs vrij behoorlijk voor een Beaune) en zijn elegantie. Op de voet gevolgd door Les Fèves, een van de kleinste wijngaarden en dus met een veel geringere produktie. Deze wijnen hebben een opmerkelijke finesse en een tamelijk uitgesproken aroma. Beaune-Bressandes - niet te verwarren met Corton-Bressandes in de aangrenzende gemeente Aloxe-Corton -, Les Marconnets, Champimonts en Les Cras genieten eveneens een uitstekende reputatie; hun wijnen zijn licht maar stevig, met een heel karakteristiek bouquet. Finesse, raffinement, een expressief en vaak opmerkelijk bouquet, dat zijn de specifieke kenmerken die er in de wijnen van Beaune uitspringen.
Vroeger werden de Beaunewijnen direct na de oogst op hun best geacht. In de 17de eeuw dronk men de wijn over het algemeen direct uit het vat in plaats van hem eerst op fles te brengen. Men bereidde hem op een dusdanige manier dat het een zeer lichte, snel op dronk zijnde wijn werd, die meteen geconsumeerd diende te worden. De wijnen van Beaune zijn nog altijd vrij licht en snel op dronk, maar ze worden minder snel opgedronken dan vroeger. Twee jaar op fles kan helemaal geen kwaad, integendeel. Sommige van de allerbeste wijnen kunnen langer worden bewaard, maar zij vormen de uitzondering op de regel; over het algemeen is 5 jaar op fles genoeg, daarna zullen ze aan frisheid inboeten.
De jaarlijkse wijnveiling in de Hospices de Beaune is altijd een groots evenement. Deze liefdadige instelling dateert reeds uit de 15de eeuw en krijgt een deel van haar inkomsten uit de verkoop van wijnen die uit de door Bourgondische erflatingen en filantropen aan de Hospices geschonken wijngaarden komen. De veiling heeft plaats op de derde zondag in november. Er komen altijd drommen mensen naar toe, vooral kopers uit Frankrijk, België, Nederland en de Verenigde Staten. De prijzen die voor de wijnen uit de Hospices worden betaald geven de koers aan voor de andere wijnen uit de Côte-d’Or van een zelfde jaar. De Hospices bezitten wijngaarden die over het hele gebied van de Côte de Beaune verspreid liggen; ze maken hun eigen wijn en stoken ook een Mare de Bourgogne, die tegelijk met de wijnen wordt verkocht (→ ook HOSPICES DE BEAUNE).
Van het totale oppervlak van de gemeente Beaune is 537 ha overdekt met wijngaarden die Beaune produceren, en 8,9 ha met wijngaarden die wijnen met het etiket Côte de Beaune leveren (een wat algemenere benaming, waar de eerstgenoemde wijnen trouwens ook recht op hebben). De gemiddelde jaarproduktie van Beaune bedraagt 8700 hl rode wijn en 200 hl witte. De witte zijn maar zelden van dezelfde klasse als de rode, al zijn er enkele zeer fijne, geurige en vaak voortreffelijke bij. De wijnen van Beaune worden voornamelijk verkocht in Frankrijk, al is Nederland een belangrijke importeur van deze wijnen, waarschijnlijk omdat de geografische afstand tussen Beaune en Nederland niet zo groot is, maar ook omdat er historische banden tussen die 2 bestaan die dateren uit de Bourgondische tijd. Ook wonen er in Nederland heel wat afstammelingen van Hugenoten, die daar na hun vlucht uit Frankrijk in de 17de eeuw neerstreken.
PREMIERS CRUS
Wijngaarden Oppervlakte in ha
Les Marconnets 10,32
Les Fèves 4,29
Les Bressandes 18,53
Les Grèves 31,77
Les Clos des Mouches 24,85
Clos du Roi (voor een deel) 13,88
Sur-Ies-Grèves 4,57
Aux of Les Cras 4,88
Les Clos de la Mousse 3,40
LesTeurons 15,54
Champimonts (of Champ Pimont) 16,59
Aux Coucherias (voor een deel) 22,52
En l’Orme 2,06
En Genêt 4,88
Les Perrières 3,24
A l’Ecu 2,99
Les Cent-Vignes 23,31
Les Toussaints 6,88
Les Chouacheux 4,88
Les Boucherottes 8,66
Les Vignes Franches 10,15
Les Aigrots 14,44
Pertuisots 5,53
Tiélandry 1,78
Les Sizies 8,24
Les Avaux 13,75
Les Reversées 5,20
Le Bas des Teurons 7,24
Les Seurey 1,25
La Mignotte 2,35
Les Montrevenots (voor een deel) 9,07
Les Blanches Fleurs (voor een deel) 9,27
Les Épenottes (voor een.deel) 13,63
→ CÔTE DE BEAUNE
