Zweren bij hoog en bij laag, zweren bij alles wat men maar kan bedenken (zowel verheven als aards).
Een bijbelse herkomst van deze uitdrukking is beslist niet zeker. Misschien moet gedacht worden aan invloed van de volgende uitspraak van Jezus: ‘Jullie hebben ook gehoord dat destijds tegen het volk werd gezegd: “Leg geen valse eed af, voor de Heer gedane geloften moeten worden ingelost.” En ik zeg jullie dat je helemaal niet moet zweren, noch bij de hemel, want dat is de troon van God, noch bij de aarde, want dat is zijn voetenbank, noch bij Jeruzalem, want dat is de stad van de grote koning; zweer evenmin bij je eigen hoofd, want je kunt nog niet één van je haren wit of zwart maken’ (Matteüs 5:33-36, NBV). De hemel is dan bij hoog en de aarde bij laag. Ook andere werkwoorden dan zweren worden gebruikt: volhouden, beweren, e.d., in de betekenis ‘zeer stellig’.
Bijbelcitaat: Luikse Diatessaron (1291-1300), p. 44, 16-20. Mar ic seggv dat gi nit en suert noch bi den hemele, want dats de troen Gods, noch bi der erden, want dats dat schemel van sinen voeten, noch bi Iherusalem, want dats de stat des hogsts konings, noch bi dijns selfs hoefde en soutv sueren, want du ne canst een hare ghemaken wit ochte suart.
Gebruiksvoorbeeld: Voorzitter Frans Van Mechelen heeft dinsdag in Brussel bij hoog en laag gezworen dat zijn Bond van Grote en Jonge Gezinnen (BGJG) met zijn 300.000 aangesloten gezinnen nooit een ‘belasting op kinderen’ zal aanvaarden. (De Standaard, nov. 1995)
Gebruiksvoorbeeld: Koerbagh hield bij hoog en laag vol dat hij Een Bloemhof alleen had geschreven. (Onze Taal, 1992, nr. 5)
