Mensenrechten zijn de rechten die ieder mens toekomen en die geacht worden de grondslag te zijn voor alle rechten die door wet en gewoonte worden gesteld.
De kern van het vastgelegd internationaal recht van de mensenrechten wordt gevormd door de Universele verklaring, de VN-verdragen (1966) en het Verdrag tegen marteling. In deze documenten kunnen zo'n honderd verschillende rechten worden onderscheiden. Die worden vaak opgedeeld in klassieke, sociaal-economische en collectieve rechten. Ze kunnen nader worden onderverdeeld in integriteitsrechten (bescherming van de persoon), vrijheidsrechten (vrijheid van meningsuiting en vereniging), participatierechten (deelname aan bestuur), rechten van gevangenen, rechten voor bescherming van bepaalde groepen (vrouwen, kinderen, minderheden, inheemse volken), rechten van vreemdelingen en vluchtelingen, sociaal-economische rechten en culturele rechten.
De collectieve rechten (voor ontwikkeling en bescherming van een volk) worden door sommigen tot de mensenrechten gerekend, maar anderen willen mensenrechten voorbehouden aan individuen. Er zijn pogingen gedaan om het grote aantal mensenrechten terug te brengen tot een korte reeks kernrechten, zoals in een Canadees voorstel voor monitors. Een belangrijke discussie binnen de mensenrechten is die van de universaliteit: de kwestie of mensenrechten zoals gedefinieerd in internationale verdragen overal en altijd, ongeacht traditie en cultuur geldig zijn. De mensenrechten vormen de grondslag van de democratie en worden het best gegarandeerd binnen een stelsel van sociaal-democratie.
