Marteling is volgens het VN-verdrag tegen marteling ''iedere handeling waardoor opzettelijk hevige pijn of hevig leed, lichamelijk dan wel geestelijk, wordt toegebracht met zulke oogmerken als het verkrijgen van inlichtingen, bestraffing, intimidatie of dwang, wanneer zulke pijn wordt toegebracht door of met instemming van een overheidsfunctionaris.''
Volgens rapporten van Amnesty International komen marteling, ernstige vormen van mishandeling en wrede behandeling voor in 150 landen. In zo'n zeventig landen is sprake van stelselmatige marteling. Uit Europa en Noord-Amerika worden incidenteel gevallen van marteling gemeld, veelal als vorm van politiegeweld (zoals uit Noord-Ierland, Spanje en de VS), op grote schaal echter uit Turkije. Wel lijken steeds meer overheden bereid marteling expliciet te erkennen en te veroordelen. Zo begonnen juridische tijdschriften in China midden jaren tachtig uitgebreid over marteling te rapporteren en bracht de Chinese overheid haar uitdrukkelijke veroordeling van marteling via de media en in strafprocessen tot uitdrukking.
De redenen waarom gemarteld wordt zijn door de eeuwen heen niet veranderd:
1) Om informatie of een bekentenis los te krijgen die iemand niet uit zichzelf geeft. Het komt op deze manier vaak voor dat mensen worden gedwongen iets te bekennen dat ze helemaal niet hebben gedaan.
2) Als straf. In verscheidene landen bestaan straffen als zweepslagen, stokslagen, of het amputeren van een hand of voet.
3) Als middel van controle tegen criminaliteit of politiek verzet. In veel landen martelen politieagenten om criminelen angst aan te jagen. Vandaag de dag blijkt dat de meest voorkomende reden voor marteling. Vaak geeft frustratie de doorslag. Een politieagent slaat omdat hij zijn agressie tegen een dronkaard niet kan bedwingen. Soldaten martelen een gevangen vijand uit opgekropte angst.
4) Als middel van terreur. In recente oorlogen (bijv. Rwanda, Joegoslavië, Tsjetsjenië) zijn vaak willekeurige mensen gemarteld om een hele bevolking angst aan te jagen.
