zijn bacteriën, die in staat zijn zich te vermenigvuldigen zonder stikstof in gebonden vorm, maar daartoe gasvormige stikstof kunnen gebruiken. Kr zijn voorn. 3 typen dezer bacteriën: aërobe organismen (Azotobacter), anaërobe soorten (Clostridium pasteurianum) en bacteriën, die slechts in symbiose met vlinderbloemige planten tot stikstofbinding in staat zijn: Rhizohium.
Al deze soorten staken de stikstofbinding als zij de beschikking krijgen over gebonden stikstof (ammoniakzouten). De hoeveelheid gasvormige stikstof, die door eerstgenoemde 2 soorten wordt vastgelegd, is gering: ze verhoudt zich tot de hoeveelheid gelijktijdig verbruikte koolstofverbinding als ca 1 : 100. Azolobacter wordt slechts gevonden in neutrale gronden (pH 6—8), die voldoende luchthoudend zijn. Daalt het zuurstofgehalte dan krijgt Clostridium een betere kans. Door zijn werkzaamheid (boterzuurvorming) neemt dan de zuurtegraad in de grond toe. Er zijn aanwijzingen, dat Azotobacter in arme gronden kan leven dank zij een nuttige symbiose met andere organismen, vooral algen.
In natte rijstvelden in de tropen schijnt ondanks de zure omgeving een stikstofbinding plaats te hebben door de zuurresistente Azotobacter indiaan. Uit recent onderzoek is gebleken, dat ook de purperen zwavelbacteriën tot stikstofbinding in staat zijn, evenals een in Eng. gevonden bewegelijke staafbacterie. Beide feiten zijn nog onvoldoende onderzocht.