Russisch neuroloog en psycholoog (Wjatka 1859 - Moskou 1927), was aanhanger van Pawlow’s leer der voorwaardelijke reflexen* en paste diens methode, benut in het dierpsychologisch onderzoek, ook buiten het terrein der dierpsychologie toe, o.a. op de psychologie der menigte. De reflexologie, waarvan hij de grondlegger is, meent, dat alle psychologische processen slechts reflexen en dus in wezen slechts fysiologisch zijn.
Hij huldigt dus een „objectieve psychologie”, die een parallel vormt met Watson’s behaviorisme*. Hij ziet van iedere verklaring van het bewustzijn uit geheel af. Hij beschrijft slechts de uiterlijk waarneembare reactie van het organisme op prikkels (uitwendige en inwendige) en tracht deze fysiologisch te verklaren. Deze objectieve psychologie is een zielkunde zonder ziel en zonder bewustzijn. Kwantitatieve registratie neemt er de plaats in van kwalitatieve observatie en beschrijving.DR E. M. J. BREUKERS
Bibi.: Die Bedeutung der Suggestion im sozialen Leben (1905); Objective Psychologie (1907-1912) (in Frans en Duits vert. in 1913); Die Funktionen der Nervenzentra (1911); Grundzüge der Reflexologie des Menschen (1918); Die kollektive Reflexologie (1921); Autoergographie (1927).
