toestel voor het verkrijgen van gepolariseerd licht (z polarisatie), zo genoemd naar de Engelse natuurkundige William Nicol (1768 - Edinburgh 2 Sept. 1851). Een kalkspaatkristal is zodanig bijgeslepen, dat de scherpe hoek, die in natuurlijke toestand 710 bedraagt, verminderd is tot 68°.
Men snijdt het kristal dan volgens een diagonaal door en plakt beide helften weer op elkaar met Canadabalsem. Een van links op het kristal vallende ongepolariseerde lichtstraal splitst zich in twee stralen (z dubbele breking), de zgn. gewone straal en de buitengewone straal. De gewone straal valt zo schuin in op de laag Canada-balsem, dat hij totaal gereflecteerd wordt, de buitengewone straal wordt alleen doorgelaten. Omdat deze volledig gepolariseerd is, komt rechts uit het prisma dus gepolariseerd licht (z polarisatie).
