Luthers hervormer en godgeleerde (Mengeringhausen, Waldeck, io Aug. 1556 — Hamburg 26 Oct. 1608), wiens oorspronkelijke naam, door zijn vader, predikant te Herdecke, reeds gewijzigd, Raffenboel was, heeft te lijden gehad onder vervolging van R.K. en van Gereformeerde kant en is een van de allerheftigste bestrijders in geschrifte van de Gereformeerde beweging in Duitsland geworden. Hij diende de geheime Evangelische gemeente te Keulen, werd predikant en hofprediker te Wildungen, Unna en Hamburg.
Onder de indruk van twee pestepidemieën alhier schreef hij zijn Freudenspiegel des ewigen Lebens (1599), waarin twee van de allerprachtigste en alom verbreide Protestantse kerkliederen voorkomen: Wie schön leuchtet der Morgenstern, en Wachet auf, ruft uns die Stimme; ook andere liederen van hem zijn in gebruik (Gezangboek der N.H. kerk no’s 30, 68, 98, 216, 242 en 251). Hij verbond het Lutheranisme met mystiek, bestreed als ubiquitist onverpoosd de Calvinistische Avondmaalsleer en polemiseerde o.m. met de bekende Amsterdamse predikant Petrus Plancius.Bibl.: Theoria vitae aetemae (1605).
Lit.: J. Kirchner, P. N. (1907); Vikt. Schultze, Ph. N. (1908).
