kolpak of kalpak is de naam van een militair hoofddeksel, oorspronkelijk een muts met pelsrand van Hongaarse, althans Oosteuropese oorsprong, deel uitmakend van de huzarenuniform. In de loop van de 18de eeuw werd de pelsrand steeds hoger, waardoor van de eigenlijke muts niets anders overbleef dan een op zij afhangende zak van gekleurd laken, de kolbakzak.
Gedurende het Napoleontische tijdperk was de kolbak het distinctief van de elitetroepen bij de bereden wapens en van sommige functionarissen bij het voetvolk, zoals tamboer-majoors en sappeurs. In het Nederlandse leger wordt hij sinds 1842 gedragen door de Rijdende Artillerie en sinds 1866 door de huzaren, Koninklijke Marechaussee, Generale-Staf- en ordonnansofficieren van de koning. Ook de generaals droegen van 1869-1897 een huzarenuniform met kolbak.
