(James), Schots arbeidersleider (Legbrannsch, Lanarkshire, 15 Aug. 1856 - Londen 2 Sept. 1915), werkte reeds voor zijn 10de jaar in de mijnen en werd op 25-jarige leeftijd secretaris van de Lanarkshire-mijnwerkersvereniging. Hij werd al spoedig de invloedrijkste Schotse mijnwerkersleider, groot organisator en journalistiek begaafd.
Sinds 1887 gaf hij de Miner uit, welk orgaan in Labour Leader omgezet, het officiële orgaan van de Independent Labour Party zou worden en een der meest gelezen arbeidersbladen. Van deze partij, in 1893 opgericht, was Hardie, die oorspronkelijk radicaal was, de eigenlijke stichter en haar voornaamste leider. Hardie, in 1892 als onafhankelijk arbeidersvertegenwoordiger in het Lagerhuis gekozen, werd ook haar eerste parlementaire woordvoerder. Zijn streven de trade-unions over te halen tot het kiezen van eigen, van de bestaande partijen onafhankelijke, vertegenwoordigers in het parlement had succes: in 1900 werd op zijn initiatief het Labour Representation Committee in het leven geroepen, hetwelk in 1906 zou uitgroeien tot de Labour Party. Zijn socialisme was typisch Engels, wars van dogmata. Zijn arbeiderzijn verloochende hij nooit: tot verbazing van zijn medeleden vertoonde hij zich in het Lagerhuis met pet en in arbeiderskleren.
Hij genoot in arbeiderskringen geweldige populariteit en was hun „held”, in grotere mate dan zijn opvolger in de leiding, R. MacDonald. Met deze behoorde hij in 1914 tot die leden der Labour Party, die zich tegen het deelnemen van Engeland aan de oorlog verzetten.Lit.: J. B. Glasier, J. K. H. (1915)? W. Stewart, J.
K. H. (1921); E. Hughes. J. K. H. (1950).
