is de naam van een legendarische pausin. Volgens een sage, die men het eerst in de 13de eeuw aantreft, zou zij onder de naam van Johannes Anglicus of Johannes VIII de pauselijke stoel bekleed hebben en wel tussen Leo IV (gest. 855) en Benedictus III (gest. 858).
Die sage vermeldt verder, dat zij van Engelse afkomst en te Mainz geboren was en dat zij, als man verkleed, te Athene zou hebben gestudeerd. Later begaf zij zich naar Rome, waar zij in openbare betrekkingen werkzaam was en allengs tot de waardigheid van paus opklom, totdat een onverwachte bevalling gedurende een processie haar geslacht verried. Daar het echter uit oorkonden, brieven en munten blijkt, dat Benedictus III reeds in 855, dus dadelijk na het overlijden van Leo IV, paus is geworden, behoort het gehele verhaal van pausin Johanna tot het rijk der verdichtselen, zoals o.a. door Thurmayer (1554), Panvinio (1568), Bellarminus (gest. 1621) en vooral David Blondel (1647) werd aangetoond.Lit.: E. Vacandard, Etudes de critique et d’hist. relig. IV (Paris 1923); J- de Jong, in Het Schild 4 (1922), blz. 154; F. Vernet, Jeanne la Papesse, in Diction. Apolog. II (1909); J.
J. I. v. Döllinger, Die Papstfabeln des Mittelalters (1863, 2de dr. 1890, blz. 37 v.).
