is het gas dat uit de hoogoven stroomt. Het bevat ca 55-61 pct N2, 25-30 pct CO, 11-17 pct CO2, 1 pct H2, het bezit een verbrandingswaarde van 800-900 cal. per m3, terwijl per ton ruwijzer ca 4500 m3 gas gevormd wordt.
De helft van dit gas wordt in het eigen bedrijf verwerkt en wel 25 pct voor de verhitting der verbrandingslucht op ca 800 gr. C in luchtverhitters en nog eens 25 pct wordt gebruikt in gasmotoren die de ventilatoren drijven waarmee de verbrandingslucht in de hoogoven wordt gedreven.De helft is dus voor andere doeleinden beschikbaar. Bij hoogovens die hun eigen cokes maken, kan de cokesoven met hoogovengas gestookt worden. De cokesoven levert op zijn beurt ook weer gas, waar men emplooi voor zoeken moet. Zo kan men het hoogoven- en het cokesovengas gebruiken om er de stoomketels van een electrische centrale mee te stoken, zodat men de opgewekte electriciteit kan gebruiken voor verlichting van gebouwen en terreinen, benevens voor het drijven der vele transportinrichtingen en hefwerktuigen, die nodig zijn om de grondstoffen te verplaatsen over de terreinen, van het schip waarmee ze worden aangevoerd tot aan de vulopening van de hoogoven. Hoogovengas kan ook voor de gemeentelijke gasvoorziening dienen (z gasfabricage).
Hoogovenslakken ontstaan bij de ijzerbereiding in de hoogoven. Zeer globaal aangegeven is de samenstelling der slakken: 30 pct SiO2, 15 pct Al2O3 en 45 pct CaO.
Laat men de vloeibare slak in stromend water vallen dan wordt ze gegranuleerd tot zgn. slakkenzand. Aan de lucht wordt ze onmiddellijk vast en vormt een glasachtige stof die hydraulische eigenschappen bezit. Maalt men deze stof fijn en voegt men wat Portlandcement toe dan wordt, wanneer men water toevoegt, de massa op de wijze van cement hard.
Vroeger had men voor deze slakken geen emplooi en werden ze tot grote bergen opgestapeld. Thans echter weet men de hoogovenslakken tot een aantal nuttige producten te verwerken. Men kan ze in een stoom- of luchtstraal verstuiven tot slakkenwol dat voor warmte- en geluidsisolatie dienst doet. In de vorm van ruwe stukken dienen ze als ballastbed voor de dwarsliggers der spoorwegen of voor de wegenbouw. De kleine stukjes worden in beton gebruikt in plaats van grint. Voorts kan men er straatstenen van maken.
Slakkenzand kan gewoon zand vervangen in mortels en beton. Verder kan men er cement van maken, het zgn. hoogovencement, en ook bouwstenen. Met weinig water vormt het poreuze stenen. Fijn gemalen slakken worden als kunstmest gebruikt (slakkenmeel). Mengt men dit meel met kalk (30 pct) dan ontstaat slakkencement. Portlandcement wordt beter door toevoeging van 30 pct gemalen slakken en geeft ijzerportlandcement.
Ook Portlandcement zelf kan uit hoogovenslakken verkregen worden. Hoogovencement ontstaat door 70 delen basische slakken met 30 delen Portlandcementklinker te malen. Door de slakken krijgt de hoogovenindustrie dus verbinding met de silicaatindustrie en daardoor met het bouwvak.
