Frans schrijver (Asnières, Seine 17 Mei 1873 - Parijs 30 Aug. 1935), debuteerde met een bundel zachte, stemmige verzen, toen al vol liefde voor eenvoudigen en verdrukten: Pleureuses (1895). Zijn naam werd bekend door het sombere werk L’Enfer (1908), waarin hij de drang van de sexuele instincten, de schijnvoldoeningen van de liefde en de verwoestende werking van de naderende dood beschrijft.
Met de oorlogsroman Le Feu (1916) werd hij beroemd. Dit werk openbaart de verschrikkingen van de oorlog en de smarten van de eenvoudige soldaten en roept om vrede.Sindsdien heeft Barbusse zich aan het hoofd gesteld van een pacifistisch - communistisch internationaal streven, hetgeen in zijn latere werken als Clarté (1919), Les Enchaînements (1925), Paroles d'un combattant (1920), La Lueur dans l’abîme (1920) enz. uitkomt. Van zijn eerste werken moet nog de merkwaardige schetsenbundel Nous autres (1914) genoemd worden, van zijn laatste het moderne evangelie van de communistische Christus: Jésus (1927), met als vervolg: Les Judas de Jésus (1927).
Bibl.: Pleureuses (1895) ; Les Suppliants (1903) ; L’Enfer (1908) ; Le Feu (1916); Nous autres (1914); Clarté (1919) ; La Lueur dans l’abîme (1920); Paroles d’un combattant (1920); Lettre aux intellectuels (1921); Quelques coins de coeur (1921); Le couteau entre les dents (1921); L’étrangère (1922); Les enchaînements (1925) ; Les bourreaux (1926); Force (1926); Trois films (1926); Jésus (1927) ; Les Judas de Jésus (1927) ; Faits divers (1928) ; Voici ce qu’on a fait de la Géorgie (1929) ; Russie, manifeste aux intellectuels (1930); Élévation (1930); Zola (1931); J’accuse (1932); Connais-tu Thaelmann (1934); Staline (1935); Lettres de Henry Barbusse à sa femme 1914-1917 (1937).
Lit.: H. Hertz, H. B. (1919) ; L. Spitzer, Studiën zu B. (1920) ; Siegfr. van Praag, H. B. (in: Groot Nederland, 1928, 2de afl.) ; Charachidzé, H. B., Les Soviets et la Géorgie (1930); Jacques Duclos en Jean Fréville, H. B. (1946).
