graaf, Italiaans schrijver (Venetië 4 Dec. 1713 Padua 26 Dec. 1786), oudste broer van Carlo, huwde in 1739 zijn inspiratrice, de arcadische dichteres Luisa Bergalli (die allengs hun kinderrijke huishouden geheel in het honderd zou laten lopen), en terwijl zij de directie van het Teatro Sant’Angelo in Venetië op zich nam, hielp hij de spelende troep aan stukken, meest vertalingen uit het Frans (Molière). De combinatie mislukte — en sindsdien zat Gozzi vrijwel zijn leven lang financieel aan de grond, zodat hij om den brode gelegenheidsverzen enz. moest produceren.
Maar inmiddels had hij grote naam verworven met zijn bijdragen in de door hem (1760) mede-opgerichte Gazzetta Veneta: hij gold weldra, en terecht, als een der knapste critici en der zuiverste en elegantste stilisten in Italië. Het jaar daarop trok hij zich uit de Gazzetta terug en stichtte de Osservatore Veneto, geheel naar het model van de Engelse „Spectator” en opmerkelijk door zijn hoge morele toon en lichte, pleizante satire; ook deze bestond maar enkele jaren. Lange tijd had Gozzi nu een genadebetrekking als perscensor in Venetië, en in 1774 kreeg hij het universitaire systeem te Padua te reorganiseren. In 1777 schijnt hij zich aldaar in het water te hebben geworpen; de vrouw die hem toen verzorgde, Sara Génet, was de troosteres van zijn trieste laatste jaren.Men heeft van Gasparo Gozzi de Lettere famüiari (1755), korte pittige stukjes in proza en verzen over thema’s van algemeen interesse; Sermoni, gedichten in blankvers naar de trant van Horatius; II Mondo morale (1760), zedekundig werk met ingevlochten dialogen in de stijl van Lucianus; en een vlammende verdediging van Dante’s genie tegen de aanvallen van Bettinelli (Giudizio degli antichi poeti sopra la moderna censura di Dante, 1755). Hij vertaalde ook veel uil het Frans en Engels (Marmontel, Pope).
MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: Opere, 12 dln (Venezia 1794). Een keuze daaruit, d. N. Tommaseo, in 3 dln (Firenze I848-49).
Opere scelte, d. E. Falqui (Milano 1939). L’Osservatore veneto, integrale herdruk, m. noten d.
E. Spagni (Firenze 1900); La Gazzetta Veneta, m. inl. en noten d. A. Zardo (Firenze 191).
Lit.: Over G.’s journalistiek: F. Fattorello, Giomalismo veneto, dl 1 (Udine 1933); N. Tommaseo, G. G.
Venezia e l’Italia dei suoi tempi (Torino 1872) ; O. Bassi, G. G. (Milano 1932); A. Zardo, G.
G. nella lett. del suo tempo (Bologna 1923) ; G. de Beauville, G. G. journaliste vénétien (Paris 1937). Vgl. G.
Ortolani, in Voci e visioni del 700 venez. (Bologna 1926). Over G.’s vrouw: G. E. Tassistro, Luisa Bergalli Gozzi (Roma 1919) en A.
Pan zin i, La sventurata Irminda! in N. Antol. van i Aug. 16 Sept. 1931 (roman).