zijn zeewormen, die men, op grond van hun bijzondere bouw, met de Pterobranchia* verenigt tot de stam van de Hemichordata, welke naam al een verwantschap met de Chordata* suggereert. Gewoonlijk leven deze dieren in een koker, die zij hetzij uit taai slijm met zandkorrels maken, hetzij U-vormig in de zeebodem graven.
Dit graven geschiedt met behulp van een eikel voor aan het lichaam, die daartoe kan zwellen en weer slinken. Een ringvormige kraag achter de eikel dient bij het boren voor steun. De mond ligt achter de eikel in de trechtervormige voorzijde van de kraag. Deze is altijd wijd geopend en neemt bij het graven het slik op, waaruit de organische resten als voedsel verteerd worden. Het opgenomen water wordt grotendeels verwijderd door kieuwspleten in het voorste deel van de darm, waarbij tevens door de kieuwen daaruit zuurstof wordt opgenomen. De darm loopt recht door het lichaam tot aan de anus achteraan. De spijsvertering heeft plaats in de van een grote middendarmklier („lever”) voorziene maag. De geslachtsorganen (de dieren zijn van gescheiden geslacht) liggen in twee zijlappen van het lichaam, die men tussen kraag en leverstreek vindt. Eigenaardig is de secundaire lichaamsholte bij dit dier, zij bestaat uit drie delen: eikelcoeloom, dat door een porus in verbinding staat met de buitenwereld, het kraagcoeloom (eveneens met een porus) en het rompcoeloom. De darm loopt recht door het lichaam. In zijn voorste gedeelte bezit de darm een uitsteeksel, dat doordringt in de eikel, de eikeldarm. In zijn ontwikkeling en in zijn structuur komt deze eikeldarm overeen met de chorda van de Chordata; men ziet dan ook in de eikeldarm het homologon van deze chorda. Niet alleen hierdoor, maar ook door het bezit van kieuwspleten, vertonen dus de Enteropneusta enige, zij het dan ook geringe, overeenkomst met de Chordata. Het bloedvaatstelsel is gesloten. Het zenuwstelsel bestaat uit een zenuwplexus in de huid; op sommige plaatsen zijn de zenuwen meer geconcentreerd, vooral in de overlangse dorsale en ventrale zenuwen.De larve van de Enteropneusta wordt Tornaria genoemd. Het dier bezit een aantal trilhaarkransen op en om het lichaam.
De meeste Enteropneusta leven in de modder of in het zand van ondiep water, sommige (o.a. Glandiceps) ook in dieper water. Het zijn uitsluitend zeedieren. Enkele bekende geslachten van de groep zijn: Balanoglossus, Glossobalarms en Ptychodera.
DR H. ENGEL
