ontstaat bij onvolledige afbraak van zetmeel. Deze laatstgenoemde stof heeft de formule (C6H10O5)n ; bij de afbraak van het molecule wordt de n steeds kleiner om ten slotte over het bisacharide maltose te eindigen in glucose, waarin de n = 1 is.
Daar elk zetmeelmolecule niet even snel wordt afgebroken ontstaan mengsels waarin de afbraak bij verschillende stadia is aangeland. Dergelijke mengsels waarbij de n ongeveer de waarde 10 heeft, worden dextrinen genoemd. Ze kunnen ook nog onaangetast zetmeel, zowel als maltose en glucose bevatten. De beste kwaliteiten worden verkregen uit zetmeel dat de grootste korrels bezit. Vandaar dat aardappelzetmeel de beste kwaliteit dextrine geeft. Ook cassavemeel levert goede dextrine. Maïs, dat in Amerika veel gebruikt wordt, geeft de minste kwaliteit, terwijl uit het kleinkorrelige tarwe- en rijstemeel moeilijk een behoorlijke dextrine is te vervaardigen.De fabricatie kan langs de droge weg door roosten (verhitten onder toetreden van de lucht) geschieden. De roosttemperatuur die op zijn hoogst 220 gr. C. mag zijn, kan door katalysatoren (anorg. zuren) worden verlaagd en varieert bovendien met de zetmeelsoort waar men van uitgaat. Voorts kan men langs natte weg dextrine bereiden door zetmeel te verhitten met zoutzuur- of zwavelzuuroplossingen. Is men op het juiste afbraakpunt aangekomen dan koelt men de vloeistof af en neutraliseert ze. Men kan dun vloeibare lijm bereiden, dan wel dikvloeibare of ook pasta’s. Langs de natte weg kan men de zetmeelafbraak ook met enzymen uitvoeren. Moutextract (diastase bevattend), takadiastase en pancreas-diastase geven goede kwaliteiten kleefstoffen.
Behalve voor de bereiding van kleefstoffen en lijmen, wordt dextrine in de textieldrukkerij en bij het appreteren van weefsels gebruikt.
IR DR A. L. VAN SCHERPENBERG
Lit.: J. A. Radley, Starch and its derivations (London 1943); L. Eynon and J. H. Lane, Starch, its chemistry, technology and uses (London 1928).
