Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Antoine Laurent LAVOISIER

betekenis & definitie

beroemd Frans scheikundige (Parijs 26 Aug. 1743 -8 Mei 1794),wordt terecht als de grondlegger der moderne chemie beschouwd. Sinds 1765 was bij hem de twijfel aan Stahl’s „phlogiston”-theorie der verbranding gerijpt en door een reeks scherpzinnige proefnemingen, waarbij hij stelselmatig de balans gebruikte, leverde hij het onomstotelijk bewijs van het wezen der verbrandingsverschijnselen als een zuurstof der lucht.

De wet van het massa-behoud, die vaak zijn naam draagt, is wel door hem toegepast, maar hij heeft deze niet opgesteld. Hij stelde het begrip van het chemische element tegenover dat van de samengestelde verbinding en onderzocht de eigenschappen der zuren en basen. Ook gaf hij de verklaring der ademhalingsverschijnselen, van de rol der zuurstof daarbij en de herkomst van het uitgeademde koolzuur. In 1787 stelde hij met Guyton de Morveau, Fourcroy en Berthollet een chemische nomenclatuur vast; zijn denkbeelden publiceerde hij in 1789 in Traité élémentaire de chimie (2 dln, 3de dr. 1801). Verder toonde hij aan, dat vele elementen zich in verschillende verhoudingen met zuurstof kunnen verbinden en dat de bij oxydatie ontstane zuren des te sterker zijn, naarmate zij meer zuurstof bevatten. Ook leverde hij een theorie over de gisting. Voorts verrichtte hij nog een aantal physiologische en mineralogische onderzoekingen en meteorologische waarnemingen. Tot het laatst werkzaam, werd hij, gearresteerd vanwege zijn functie van algemeen pachter der belastingen onder het „ancien régime”, geguillotineerd.Bibl.: Opuscules physiques et chimiques (1774; 2de dr., 1804). Lit.: Grimaux, L. d’après sa correspondance (1888); E. Schultze, L. der Begründer der Chemie (1895) ; G. W. A. Kahlbaum en A. Hoffmann, Die Einführung d. L.’sche Theorie (1897); G. Bugge, Das Buch der grossen Chemiker I (1929); R. Hooykaas, Chem.Weekbl., 43, 244, 526 (1947);