(anophthalmos) is een aangeboren toestand, waarbij de structuren van het centrale zenuwstelsel, die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van het oog bij het embryo in het geheel niet zijn aangelegd. Het woord anophthalmus wordt ook wel gebruikt voor de toestand waarbij deze structuren slechts in zeer geringe mate aanwezig zijn.
Feitelijk moeten deze gevallen echter gerekend worden te behoren tot de microphthalmus. Een toestand, waarbij tijdens het embryonale leven de gehele aanleg van het oog door ontsteking (bijv. syphilis) is verwoest, wordt wel aangeduid als secundaire (consecutieve) anophthalmus. Wanneer één oog in het geheel niet is aangelegd, maar het andere wel (zij het ook in geringe mate) spreekt men van monophthalmus. Alle hier genoemde toestanden zijn zeldzaam.
